DIEMEN - Nog maar 23 dagen en we betalen met de euro. Als er één bedrijf is dat door de komst van de Europese eenheidsmunt op zijn kop is gezet, dan is dat wel Fortis-dochter Grenswisselkantoren (GWK). De invoering van de euro - in twaalf landen in Europa - scheelt GWK op jaarbasis 60 miljoen aan inkomsten, luidde het al in 1997. Het bestaansrecht van Grenswisselkantoren stond daar zelfs even mee ter discussie. "Als we niks gedaan hadden, waren we best een afgrondje ingegaan."

"Het ziet er rooskleurig uit", concludeert Willem Jan van den Heuvel vier jaar later (en ruim drie weken voor '-day'). Grenswisselkantoren is volgens zijn algemeen directeur "afgeslankt" en "heeft een nieuw jasje aangemeten gekregen". Aan het "nieuwe smoel" van GWK werkt Van den Heuvel nog. Tot half 2002: dan keert hij terug in de schoot van moeder Fortis.

De geschiedenis van Grenswisselkantoren gaat terug tot 1927, toen 'een ondernemende Nederlander' van de Nederlandse Spoorwegen toestemming kreeg om een wisselkantoor te openen bij het station van Zevenaar. De enorme toename van internationaal reisverkeer - met name na de Tweede Wereldoorlog - zorgt er vervolgens voor dat GWK in de vijftiger jaren beschikt over een netwerk van wisselkantoren op, bij en in de drukste stations, grensovergangen en toeristische centra van Nederland.

Om de activiteiten verder uit te breiden, neemt GWK in 1974 een full-service bank over. Ook andere financiële producten en diensten kunnen daarmee worden aangeboden. En zo werken bij GWK begin negentiger jaren meer dan 1100 mensen in meer dan 120 vestigingen in Nederland, België, Hongarije en de Canarische eilanden. Bij een omzet van 165 miljoen wordt een winst geboekt van zo'n 16 miljoen: aandeelhouders zijn naast Fortis (87%) de Nederlandse Spoorwegen (13%).

Als de komst van de euro tot ingrijpen dwingt, worden de NS uitgekocht. "Als 100%-eigenaar hadden we meer bewegingsruimte", blikt Van den Heuvel terug. Door de reorganisatie die volgt, slaagt GWK erin het kostenniveau structureel met 45 miljoen per jaar terug te brengen. "De bedrijfsonderdelen die niet goed rendeerden, werden uitbesteed, verkocht of gesloten."

Dat lot is onder meer de activiteiten in België en Hongarije beschoren: die worden verkocht. GWK is daarnaast actief als internationaal handelaar in bankpapier. Deze activiteit wordt gestaakt: vestigingen in Londen en Bahrein worden gesloten. De in 1974 overgenomen bankactiviteiten worden verdeeld over en ondergebracht bij andere onderdelen van moeder Fortis.

Aan de inkomstenkant neemt GWK eveneens maatregelen om zich te wapenen tegen de komst van de euro. "De omzet uit bestaande activiteiten moest omhoog en nieuwe productcategorieën moesten worden toegevoegd", vertelt Van den Heuvel. Zo kan men nu niet alleen voor traditionele producten en diensten als het wisselen en telegraferen van geld bij GWK terecht, maar ook voor het boeken van reizen, theatervoorstellingen en concerten en mobiele telefoons.

Personele gevolgen blijven bij de reorganisatie niet uit. Het aantal werknemers in de vestigingen daalt van ongeveer 800 tot 300; dat in het hoofdkantoor van 300 tot 100. De personeelsleden die konden blijven, kregen te maken met "een drastische cultuuromslag", aldus Van den Heuvel. "Met name de mensen in onze vestigingen hebben zich om moeten vormen", weet Van den Heuvel. "Van wisselaars die passief achter kogelvrij glas wachten op toeristen tot pro-actieve verkopers die mensen die geld komen wisselen vragen of ze wel aan een autobahnvignet en hun reisverzekering hebben gedacht." Daar kwam enige training bij kijken, wil Van den Heuvel wel kwijt.

Als ook de fysieke ombouwoperatie volgend jaar wordt afgerond - de vestigingen van GWK worden nog volop verbouwd - bevindt Grenswisselkantoren zich weer op hetzelfde winstniveau als voor de reorganisatie.

"Voor 2002 voorzien we een nettowinst van bijna 20 miljoen", stelt Van den Heuvel desgevraagd. "In 1996 was dat 18 miljoen." Daarmee heeft Grenswisselkantoren de komst van de euro goed doorstaan, vindt de algemeen directeur. "Het is gewoon een goed dossier. We zijn in onze opzet geslaagd."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 december 2001