TOKIO - Gisteren werd bekendgemaakt dat de Japanse economie twee kwartalen achtereen is gekrompen. In het kwartaal van juli tot en met september kromp de economie met 0,5%, terwijl het kwartaal ervoor een daling van 1,2% zag. Hiermee is het land al voor de vierde keer in tien jaar officieel in recessie.

De daling, die op jaarbasis uitkomt op een daling van 2,2%, is veroorzaakt door een sterk dalende individuele consumptie en een achterblijvende export. Het kabinet moest vorige maand haar projecties voor dit fiscale jaar nog bijstellen van 1,7% groei naar 0,9% inkrimping. De cijfers verraden de alarmerende fase waarin de economie zich nu bevindt.

De Japanse industrie moet haar productie reduceren, afslanken en lonen bevriezen door de dalende inkomsten. Het Japanse werkloosheidscijfer staat op een recordhoogte van 5,4% en de verwachting is dat dit cijfer nog verder zal stijgen. Alleen al in de elektronicasector staan 86.000 banen op de tocht.

De consument houdt intussen de hand stevig op de knip. Minister van Economische Zaken Heizo Takenaka verklaarde gisteren de cijfers als volgt: "De bevolking is bezorgd over belastingverhogingen en het pensioensysteem". Takenaka zei zich zorgen te maken dat de economie op het punt van een deflatoire spiraal staat en pleitte voor het inzetten van twee aanvullende budgetten in dit fiscale jaar om de crisis te lijf te gaan.

Hoewel deze uitkomst niet als een grote verrassing kwam, wakkert het opnieuw de discussie aan of de Japanse beleidsmakers in staat zijn iets anders te doen dan maar geld te blijven pompen in de economie.

Premier Junichiro Koizumi kondigde onverstoord aan de huidige lijn van structurele hervormingen te blijven volgen. "We moeten nog een tijdje afzien, maar als we niet doorgaan met structurele hervormingen, zal het nog slechter gaan. We nemen nu maatregelen, zoals het saneren van de banksector, waarvan we over twee jaar de vruchten kunnen plukken", zei hij. Maar intussen staat de premier zwaar onder druk binnen zijn eigen Liberaal Democratische Partij.

Veel LDP'ers geven de voorkeur aan - de oude vertrouwde - economische steunmaatregelen boven Koizumi's structurele hervormingen. LDP-kopstuk Taro Aso stelde deze week nog voor om onder meer extra budget vrij te maken voor de uitgifte van nieuwe overheidsobligaties, meer geld in noodlijdende banken te pompen en volgend jaar het plafond op maximale bankgaranties vooralsnog uit te stellen.

De overheid heeft dit jaar al 3.000 miljard yen (ongeveer 60 miljard) extra in de economie gepompt en is nu een tweede injectie van 2.500 miljard yen aan het voorbereiden. De staatsschuld is inmiddels opgelopen tot maar liefst 130% van het BNP, een van de hoogste van de geïndustrialiseerde landen. Bovendien nadert het monetaire beleid van de Japanse Centrale Bank tot haar limiet, met rentepercentages van bijna nul procent en het pompen van liquiditeit in het banksysteem, dat mank loopt van de oninbare leningen.

De dreigende ondergang van het middelgrote bouwbedrijf, Aoki, het dertiende beursgenoteerde bedrijf dat dit jaar onder surseance kwam, wordt overigens door veel analisten gezien als de vooruitgang die Koizumi boekt in het saneren van de banksector. De huisbankier van Aoki hield het bouwbedrijf niet langer de hand boven het hoofd en bevroor de kredieten.

Inmiddels is er de discussie omtrent de aankoop van buitenlandse obligaties teneinde de yen zwakker te maken en de export te bevorderen. Officieel is het regeringen echter niet toegestaan actief in de valutakoersen te interveniëren.

In hoeverre Koizumi in staat is zijn verkiezingsbelofte waar te maken door de zieke bankensector aan te pakken en een halt toe te roepen aan de gigantische geldstromen naar noodlijdende sectoren valt nog te bezien.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 december 2001