TEL AVIV - Met het uitroepen van de noodtoestand en zijn aankondiging een ieder die zich niet aan zijn politiek houdt, te zullen 'verbannen' riskeert de Palestijnse leider Jasser Arafat een burgeroorlog. Nog nooit sinds zijn triomfantelijke komst naar Gaza is de Palestijnse eenheid zo in gevaar geweest als nu.

Jasser Arafat (Foto: AP)

Hoe moeilijk de situatie voor Arafat is, bleek gisteravond in Jenin, waar Palestijnse agenten in het vluchtelingenkamp ter plekke hevige gevechten voerden met leden van Hamas en de Islamitische Jihad, die daarmee de arrestatie van verdachten probeerden te voorkomen. Tot gisteravond had de Palestijnse Autoriteit 75 leden van deze radicale bewegingen opgepakt. In sommige gevallen gebeurde dat voor het oog van tv-camera's, een teken dat de Arafat de wereld wil laten zien dat het hem ernst is.

Als Arafat werkelijk de oorlog verklaart aan de groeperingen die in Israël aanslagen plegen, dan wacht hem een zware strijd. De noodtoestand die hem uitgebreide bevoegdheden geeft, zoals het verbieden van organisaties en bijeenkomsten, ten spijt. De woordvoerder van de Hamas in Gaza, dr. Abdul Aziz Rantisi, verklaarde gisteravond dat zijn organisatie zich niets zal aantrekken van de verordeningen van Arafat. Gevraagd of Hamas daarmee de Israëlische leider Ariel Sjaron niet in de kaart speelt door hem een reden te geven keihard op te treden tegen de Palestijnen, antwoordde de Hamas-man ,,dat met Sjaron geen vrede mogelijk is''.

Volgens Rantisi ,,zijn al er al tien jaar beloftes niet ingelost door Israël, de VS en Europa en resten ons nog maar twee keuzes: overgeven of verder strijden''. Waar Hamas voor kiest, is duidelijk.

Iedere aanslag in Israël vergroot de druk op premier Ariel Sjaron om zich van Arafat te ontdoen. ,,Als Arafat de terreur niet stopt, moeten we hem verdrijven. Wie hem dan opvolgt, weet dan wat zijn lot is als hij terreur tegen ons promoot'', zei de onder rechts Israël zeer populaire ex-premier Benjamin Netanjahoe.

Links Israël twijfelt nog over het verjagen van Arafat omdat Israël dan, in de woorden van de minister van Buitenlandse Zaken Sjimon Peres, ,,moet onderhandelen met Hamas''. Maar ook in de Arbeiderspartij gelooft bijna niemand meer in een oplossing door een dialoog. Kopstukken in de partij pleiten nu voor een groot hek om de Palestijnse gebieden.

Arafat vecht dus voor zijn laatste kans, ook al omdat de verwachte steun uit de Arabische wereld uitblijft en Europa en de VS ondanks de sympathie voor het lijden van het Palestijnse volk hun vingers niet aan de Palestijnse zaak willen branden.

Na de aanslagen van afgelopen weekeinde heeft de regering-Bush Arafat de duimschroeven aangedraaid en Israël impliciet het groene licht gegeven om een grootschalige aanval te lanceren op het Palestijnse terrorisme.

President Bush sprak van "verschrikkelijke moorden" en eist dat Arafat alles doet wat in zijn macht ligt om de daders van de aanslagen op te sporen en te berechten. "Dit is het moment waarop alle vredesapostelen in het Midden-Oosten moeten opstaan om de strijd tegen het terrorisme aan te binden", zo verklaarde Bush voordat hij gisteren een spoedbijeenkomst belegde met Sjaron in het Oval Office. Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Powell ondermijnen de aanslagen de positie van Arafat. De minister eiste in een telefoongesprek met Arafat na het bloedbad in Jeruzalem al meteen een hardere aanpak.

Het zal niet voor het eerst zijn dat de Palestijnse leider tracht orde op zaken te stellen. In 1996 liet hij ook aan Hamas blijken wie de baas was door een golf van arrestaties. Arafat bevindt zich nu echter in een veel riskantere situatie. Toen leek het alsof beide partijen vol gas op weg waren naar vrede en de beloofde Palestijnse staat. Nu hebben de al ruim een jaar durende Al-Aksa Intifada en Israëls harde reactie daarop diepe wonden geslagen. De Palestijnen hebben bijna 800 doden te verwerken, hun economie ligt in puin en Israël staat hun nauwelijks bewegingsvrijheid toe.

De sympathie van het volk, en zelfs van delen van de Fatah-beweging van Arafat, ligt daarom meer bij het plan van Hamas om dan maar door te vechten. Veel te verliezen is er in hun optiek niet meer. Het is een neerslachtigheid die ook nog eens wordt versterkt door de politiek van Ariel Sjaron, die de Palestijnse leider geen greintje speelruimte geeft om zich uit de nesten te werken.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 3 december 2001