door Martijn Koolhoven DEN HAAG - De naar schatting 800.000 Nederlandse wanbetalers lopen grote kans dat ze uit handen van hun schuldeisers blijven. De ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie hebben via een wetswijziging een einde gemaakt aan de gegevensverstrekking door de gemeentelijke basisadministraties (gba's) omdat is gebleken dat deze de 'uittreksels bevolkingsregister' verhandelden.
De prijzen varieerden van een tientje tot 22 per stuk (gemeente Rotterdam). Hiermee gingen de gemeenten niet buiten hun boekje, maar de bewindslieden achten het niet wenselijk dat ze op die manier hun kas spekken.
Het gevolg is echter dat de incassobedrijven zich nu genoodzaakt zien al hun vorderingen aan te melden bij de kantongerechten, die toch al zwaar overbelast zijn. Het gaat om in totaal ruim één miljoen vorderingen per jaar.
"Er komt een hoos zaken naar de kantongerechten waarvan ze echt beroerd zullen worden", waarschuwt hoofdbestuurslid Peter Grootenboer van de Nederlandse Vereniging van Incasso-ondernemingen (NVI). In een brandbrief aan de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken wijst de NVI op de in haar ogen dramatische gevolgen van de wetswijziging.
"Het zal leiden tot een chaos in het betalingsverkeer (omdat debiteuren niet meer zijn te vinden, MK) en overbelasting van het gerechtelijk apparaat", aldus de NVI in de brandbrief, die verder wijst op de in haar ogen ongewenste 'monopolisering' van de gerechtsdeurwaarder, die wél toegang tot de gba's blijft houden.
"Mee eens", aldus voorzitter Will Rosmalen van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders. "Onverantwoord dat ze van deze informatie verstoken blijven. De bonafide bureaus moeten over de gba-info kunnen beschikken. We moeten gelijke voorwaarden hebben."
Volgens Grootenboer bestaat het risico dat er ongewenste illegale praktijken in de hand worden gewerkt om adressen van debiteuren te achterhalen, bijvoorbeeld via bevriende relaties bij woningbouwverenigingen of het GAK.
Deze praktijken zijn officieel verboden. Het alternatief is dat een incassobureau een wanbetaler moet dagvaarden zonder de zekerheid of de betrokkene op het betreffende adres woonachtig is. Dit met het risico dat het proces stukloopt.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken toont zich niet onder de indruk van bezwaren: "Het verstrekken van gegevens aan commerciële bedrijven behoort niet tot het doel van de gemeentelijke basisadministratie. De gegevens die burgers verplicht ter beschikking moeten stellen, worden niet voor commerciële, maar voor publieke doeleinden verzameld. Verstrekking van gegevens aan commerciële instellingen staat dan ook op gespannen voet met de doelstelling van de basisadministraties."
In de nieuwe wet wordt alleen een uitzondering gemaakt voor pensioenfondsen, verzekeraars, deurwaarders en notarissen. "Incassobureaus kunnen op een andere manier aan de gegevens komen", aldus het departement.