DEN HAAG - De Tweede Kamer is gisteren morrend akkoord gegaan met de forse bijdrage van 3,8 miljard die de overheid steekt in de komende emissie van KPN, nadat minister Zalm (Financiën) had aangegeven dat de uitgifte van de nieuwe aandelen cruciaal is voor het voortbestaan van het bedrijf. Volgens de bewindsman is het telecomconcern met de gegarandeerde emissie uit de gevarenzone. "Deze emissie is afdoende. In plaats van op de rand van de afgrond staat KPN weer veilig op de Alpenweide."

Hoewel de Kamer erkende dat de met de banken en KPN overeengekomen emissie niet meer kon worden tegenhouden, hadden nogal wat partijen moeite met het gemak waarmee de overheid in hun ogen met de miljarden over de brug is gekomen.

Zalm werd daarop gevraagd duidelijk aan te geven op basis van welke toekomstvisie en businessplannen van KPN hij gemeend had de forse investering in het met enorme schulden kampende bedrijf te doen.

De bewindsman benadrukte dat de emissie van totaal 5 miljard voor KPN van levensbelang was geworden omdat het bedrijf op het strafbankje van de beurs terecht dreigde te komen.

De combinatie van de noodzakelijke forse afwaardering van het belang in E-Plus en een verdere neerwaartse bijstelling van de reeds belabberde credit-rating zou volgens Zalm onder meer tot gevolg hebben gehad dat pensioenfondsen verplicht afscheid hadden moeten nemen van de aandelen.

De minister benadrukte richting de Kamer dat het kabinet absoluut niet over een nacht ijs is gegaan bij zijn besluit haar 35%-belang in KPN op peil te houden en mee te doen met de emissie.

Uit adviezen van Rotschild en De Braauw Blackstone Westbroek concludeerde het kabinet volgens Zalm dat KPN goede toekomstkansen heeft. De minister gaf aan dat daarbij allerlei scenario's voor KPN zijn besproken, inclusief de verkoop van het vaste net aan de overheid. Zalm is hier echter tegenstander van, terwijl tevens duidelijk werd dat een voor KPN aantrekkelijke hoge aankoopprijs door Europa nagenoeg zeker als staatssteun zou worden bestempeld.

"De plannen om zich te concentreren op de kernactiviteiten, de forse kostenreducties en het verhogen van de cash-flow gaven uiteindelijk vertrouwen in KPN", aldus Zalm.

Volgens de bewindsman droeg ook de komst van de nieuwe topman Scheepbouwer bij aan het herstelde vertrouwen. De bewindsman gaf gisteren opnieuw aan dat er niets kan worden veranderd aan de veel kritiek oogstende optieregeling van de nieuwe topman. Een deel van de Kamer riep Scheepbouwer op zijn extra verdiensten in het sociale plan van KPN te storten, waarmee het salaris van zo'n 100 KPN-ers het komend jaar kan worden betaald.

Volgens Zalm had de overheid niet de mogelijkheid zich afzijdig te houden bij de emissie omdat dit door de markt zou worden opgevat als een gebrek aan vertrouwen.

"Wij hebben als een gewone investeerder gehandeld en besloten mee te doen. Wij hadden ook geen recht op meer informatie dan andere aandeelhouders. Als wij niet hadden meegedaan was dat niet te verkopen geweest en had KPN het wel kunnen schudden met de emissie."

De bewindsman erkende dat de rentelasten van de Staat de komende jaren bijna 200 miljoen per jaar hoger zullen uitvallen, maar daar staat tegenover dat de nieuwe aandelen KPN in de toekomst mogelijk met winst kunnen worden verkocht.

Zalm verdedigde de forse premie van 200 miljoen die de banken opstrijken als de emissie slaagt, omdat deze immers een garantie hebben afgegeven de aandelen bij een mislukking af te nemen.

"Als de emissie slaagt dan lijkt dit zonde van het geld, maar de banken geven die garantie natuurlijk niet voor niets af", aldus Zalm. "Dit is het sluitstuk van de operatie om de schuldenlast te verminderen en daarom blijft de koers het waarschijnlijk goed doen. Je ziet hier geen glijvlucht door de verwatering omdat deze emissie ook goed is voor de bestaande aandeelhouders."

De bewindsman gaf gisteren toe dat de problemen van KPN voorkomen hadden kunnen worden als vorig jaar snel na de perperdure aankoop van E-Plus en de bijna onbetaalbare umts-licenties nieuwe aandelen waren uitgegeven. De onderhandelingen met Telefónica, die uiteindelijk op niets uitliepen, verhinderden volgens hem dat via een emissie of een beursgang van KPN Mobile veel geld had kunnen worden opgehaald. Een verkoop van E-Plus is volgens KPN én Zalm niet aan de orde. "KPN ziet dat als een kernactiviteit. Bovendien zou het bedrijf niet beter worden van de verkoop tenzij er een bedrijf is dat veel meer wil betalen dan de huidige waarde. De afboeking op E-Plus die nog moet volgen is nu verdisconteerd in de beurskoers. Met de wetenschap van nu accepteer ik van de Kamer dat de aankoop van E-Plus iets doms is geweest. Maar hoewel het bedrijf nu veel minder waard is dan gedacht, draait het wel degelijk goed." Specialisten van het Europees Parlement hebben intussen geëist dat de Europese Commissie en niet de Nederlandse Opta of andere nationale toezichthouders voortaan het laatste woord krijgen in telecomkwesties. Dat standpunt staat haaks op de wens van de nationale overheden. Die willen juist dat hun eigen nationale organisaties daarover beslissen.

"Er zijn voorbeelden te over dat er geen goede interne markt komt als je het in de telecom overlaat aan de 15 lidstaten", zei parlementslid Wim van Velzen (CDA). "Het gaat niet om de macht van de Europese Commissie, het gaat om het functioneren van de interne markt."

Onder meer bij het definiëren van de markt, bij bedrijven die in eigen land een stevige machtspositie hebben en bij de verdeling van etherfrequenties zou de stem van 'Brussel' doorslaggevend moeten zijn, vinden de parlementariërs.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 30 november 2001