door Pieter Nijdam PARIJS - De VN-Veiligheidsraad en de Franse VN-generaal Janvier worden het meest verantwoordelijk gehouden voor de val van Srebrenica in juli 1995. Maar ook de Nederlandse VN-officieren in Bosnië en Dutchbat zijn tekortgeschoten. Dat meent een Franse parlementaire enquêtecommissie die gisteren haar eindrapport over het drama presenteerde.
Commandant Karremans van Dutchbat wordt verweten een tactische blunder te hebben gemaakt, door zich zonder slag of stoot over te geven aan de Bosnisch-Servische generaal Mladic.
Bovendien hebben de Nederlandse blauwhelmen steken laten vallen, omdat zij assistentie verleenden bij de evacuatie van Bosnische burgers. In het Franse rapport wordt met name VN-bevelhebber Janvier aan de schandpaal genageld. Hem worden grote inschattingsfouten aangerekend, omdat hij herhaalde verzoeken om luchtsteun voor het door Bosnisch-Serviërs belegerde Dutchbat naast zich neerlegde.
De commissie is van mening dat Janvier destijds ten onrechte vasthield aan de VN-lijn, waarbij de bescherming van blauwhelmen prioriteit kreeg boven de bescherming van burgers.
Het inzetten van het luchtwapen had risico's kunnen inhouden voor VN-militairen die op dat moment werden gegijzeld door de Serviërs.
De commissie is wel van mening dat met de Nederlandse verzoeken tot luchtsteun de Nederlandse VN-officieren, kolonel Brands in Tuzla en generaal Nicolaï in Sarajevo, er een 'rommeltje' van hebben gemaakt. Enkele van deze verzoeken bereikten het VN-hoofdkwartier te laat of helemaal niet. Kolonel Brands is overigens nooit door de commissie gehoord.
Datzelfde geldt voor de Britse bevelhebber in voormalig Joegoslavië, generaal Rupert Smith. Deze hoge officier moet een sleutelrol hebben gespeeld in het drama.
De Britse minister Geoffry Hoon van Defensie heeft hem echter verboden een getuigenis af te leggen voor de Franse parlementariërs.
De enquêtecommissie zegt geen concrete aanwijzingen te hebben gevonden voor de gesuggereerde afspraak tussen de Fransen en Serviërs dat gegijzelde Franse militairen zouden worden vrijgelaten in ruil voor het afzien van luchtaanvallen op de troepen van Mladic, die Dutchbat belegerden. Het tegendeel is echter ook niet aangetoond.
De commissie roept de Franse, Britse en Amerikaanse regering op om de jacht op de Bosnisch-Servische president Karadzic en generaal Mladic te intensiveren, zodat zij kunnen worden berecht door het oorlogstribunaal in Den Haag.
De Franse afdeling van Artsen zonder Grenzen, die op het onderzoek had aangedrongen, is teleurgesteld dat er politieke consequenties zijn getrokken.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}