BRUSSEL - De meeste grote lidstaten hebben enthousiast gereageerd op de plannen van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) om landen uiteindelijk failliet te kunnen laten verklaren wanneer deze hopeloos in de schulden zijn geraakt.

Betogingen in schuldenland Argentinië tegen economische maatregelen zullen voorlopig blijven, aangezien het nog jaren duurt voor het IMF-plan geïmplementeerd kan worden. (Foto: AP)

Naast de VS hebben ook Engeland en Frankrijk hun interesse kenbaar gemaakt voor een systeem waarbij een land eerst surseance van betaling kan aanvragen, wat meer tijd laat om te heronderhandelen over de schuldenpositie. Als dat niet lukt zou een land voor het eerst in de geschiedenis failliet verklaard kunnen worden.

Het mechanisme voorkomt in elk geval dat landen die zwaar in de schulden zitten te lang door kunnen modderen, terwijl het IMF ook ontzien wordt wat betreft het geven van noodkredieten. Daardoor hoeven de grote financiers van het IMF, de vier rijkste industrielanden met de VS voorop, minder in de buidel te tasten.

De onderhandelingen over herstructurering van de schuld zullen in geval van surseance rechtstreeks lopen tussen de betrokken partijen. Alhoewel het IMF dus niet direct deelneemt aan die onderhandelingen tussen schuldeisers en schuldenaren, zou het nieuwe systeem in elk geval voorkomen dat obligatiehouders gedurende de surseance een ontwikkelingsland voor de rechter kunnen dagen. Juist om die reden zullen particuliere obligatiehouders en schuldeisers zich vermoedelijk tegen de plannen keren, want hun mogelijkheden om verhaal te halen, worden beperkt. De positie van andere overheden wordt echter versterkt: zij kunnen langer en zonder dreiging van juridische acties onderhandelen. In financiële nood verkerende ontwikkelingslanden kunnen tijdens de surseance echter wel de kapitaaluitvoer bevriezen om te voorkomen dat de laatste middelen nog worden onttrokken.

De afgelopen jaren zijn Argentinië, Peru en Ecuador voorbeelden geworden van landen die door uitblijven van een goede schuldsanering steeds verder in de ellende zijn gerold. Argentinië is al twee maal gered met miljarden dollars aan noodkredieten. Deze landen zijn door schuldeisers ook al herhaaldelijk voor de rechter gedaagd in een poging een preferente terugbetaling te bewerkstelligen.

Omdat het nog wel drie jaar kan duren voordat de nieuwe regeling door alle lidstaten is geratificeerd, zullen de lopende onderhandelingen met ontwikkelingslanden in problemen niet worden beïnvloed door de nieuwe plannen. Af te wachten blijft echter wat er gebeurt als de surseanceperiode afloopt zonder dat de schulden kunnen worden herschikt. Het IMF kan een dergelijk land moeilijk met inwoners en al aan de hoogste bieder verkopen. Maar zo'n land begint dan wel met een schone lei, een aantrekkelijk vooruitzicht. Het is derhalve duidelijk dat in de nieuwe plannen de laatste stap nooit zal worden gezet, het gaat om de surseanceperiode die meer onderhandelingsruimte moet bieden.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 29 november 2001