AMSTERDAM - KPN kiest de aanval. Zou commissaris Ton Risseeuw eigenlijk op 6 december pas tekst en uitleg geven over de optieregeling van 'zijn' nieuwe bestuursvoorzitter, geheel onverwacht deed hij dat gisteren al. De Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (Sobi) waarschuwt beleggers ondertussen om vooral níet in te tekenen op de aangekondigde aandelenemissie van KPN.
Risseeuw nam het gisteren voor Scheepbouwer op in een interview met een landelijk avondblad. Had de aandacht van de media anderhalve week geleden gewoon uit moeten gaan naar de aandelenemissie van 5 miljard, met name de Nederlandse pers werd al snel afgeleid door het uitzonderlijk grote optiepakket van (de nieuwe) bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer; én de extra 1300 arbeidsplaatsen die bij KPN moeten verdwijnen natuurlijk.
"We hebben dit kennelijk niet goed naar buiten gebracht en dat zal zeker ook aan ons liggen", stak Risseeuw gisteren grootmoedig de hand in eigen boezem. Sommige aspecten zijn onderbelicht gebleven, vindt Risseeuw, die zelf voor een reactie niet meer te bereiken bleek. Bijvoorbeeld dat de opties pas aan het eind van 2004 mogen worden uitgeoefend. Tot die tijd zou Scheepbouwer dan ook moeten blijven zitten. Onzin, blijkt even later, want als Scheepbouwer wél tussentijds gedwongen het veld ruimt, krijgt hij een gouden handdruk. "Het gaat om niets anders dan een gebruikelijke regeling", aldus Risseeuw. Oók niet helemaal waar, blijkt even later, want in het geval van Scheepbouwer is de hoogte van de gouden handdruk níet afhankelijk van de duur van zijn dienstverband. De nieuwe baas is nog niet zo lang in dienst en dus is een uitzondering gemaakt, zo luidt het.
Het is dit soort "onvolledige en te positieve" wijze van informeren die voor de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (Sobi) aanleiding is om beleggers te waarschuwen voor intekening op de uit te geven aandelen KPN. "Informatie die essentieel is voor de oordeelsvorming van de belegger komt in het prospectus niet voor", waarschuwt Pieter Lakeman van Sobi.
Een voorbeeld. KPN schrijft in het prospectus dat: "we schatten dat het klantenbestand van (KPN-dochter) E-Plus is gestegen van 1 miljoen klanten, ofwel een marktaandeel van 12%, per eind december 1997, tot ongeveer 7,5 miljoen, ofwel een marktaandeel van 14%, per eind september 2001". "KPN maskeert door een langere periode van vier jaar te kiezen dat het marktaandeel de laatste twéé jaar is gedaald, van 16 tot 14%", merkt Lakeman op. En inderdaad: in het jaarverslag van KPN over boekjaar 2000 valt dat op pagina 36 onomstotelijk vast te stellen.
Hoog zit Lakeman ook het feit dat de banken die de emissie begeleiden de koers van het aandeel KPN voorafgaand aan de emissie mogen 'stabiliseren' (opdrijven om de emissie te doen slagen, noemt Lakeman het). "Beleggers die op de emissie inschrijven, lopen hiermee het risico aandelen te kopen voor prijzen die door ABN Amro Rothschild en Deutsche Bank kunstmatig te hoog gehouden zijn. Ik vraag me af of dit soort koersorkestratie in Nederland wel mag", aldus Lakeman. "Het mag", reageren woordvoerders van beursorganisatie Euronext Amsterdam en beurswaakhond STE desgevraagd.
Er zijn meer gevaren, aldus Lakeman, die er op zijn website (www.sobi.nl) nog een viertal noemt. Lakeman ligt al langer met KPN overhoop over de jaarrekening van het belbedrijf. "Die zaak loopt nog bij de Ondernemingskamer van het Amsterdamse Gerechtshof", aldus de Sobi-bestuurder. "Waar we op wachten is een datum waarop de accountant van KPN zal worden gehoord."
Dít zijn ongetwijfeld níet de aspecten waarvan Risseeuw vindt dat ze onderbelicht zijn. De KPN-commissaris benadrukt liever dat iedereen Scheepbouwer heel dankbaar mag zijn voor de rol die hij begin september op zich heeft genomen. Dat daar iets tegenover staat, is normaal, aldus de commissaris. "We moesten Scheepbouwer op zijn 58-ste weghalen bij een uiterst florissant bedrijf (post- en pakjesbezorger TPG, red.). Hij neemt een enorm reputatierisico aan het eind van zijn carrière. Daar moet dan ook een pakket arbeidsvoorwaarden tegenover worden gezet."
Op 6 december kunnen aandeelhouders KPN op een buitengewone aandeelhoudersvergadering vragen stellen.