door Frank van Vliet RIAAD - President Bush en de Saoedische kroonprins Abdoellah hebben er naast Osama bin Laden een gemeenschappelijke vijand bij: de westerse pers. Abdoellah had kritische artikelen over de geringe bijstand van de oliestaat in de strijd tegen Bin Laden als "een door de haat voor de islam gevoerde smeercampagne" afgedaan. Vervolgens haastte de Amerikaanse president zich hem te bedanken voor zijn steun tegen het terrorisme. Bush was iets vriendelijker voor de media dan Abdoellah: "de berichtgeving was eenvoudig incorrect."

Prins Abdoellah. (Foto: AP)

Het snel gebluste brandje kan de al 50 jaar gevoelige verhouding tussen de twee bondgenoten niet verhullen. Het handelt hier om twee totaal verschillende landen die van elkaars producten afhankelijk zijn. De olie is voor Amerika en in ruil daarvoor krijgt Saoedi-Arabië wapens waarmee het koningshuis zijn veiligheid garandeert. Een strategisch verbond waarbij de ideologische en culturele verschillen voor het gemak worden vergeten. Saoedi-Arabië is een van de meest gesloten islamitische landen waar democratische waarden en mensenrechten nauwelijks tellen. Om over de positie van vrouwen en de verschillende opvattingen over seksualiteit in beide landen maar te zwijgen. Daar moeten we, zoals uit het snelle één-tweetje tussen kroonprins en president blijkt, maar niet te zwaar aan tillen.

Desondanks blijven er genoeg vragen over om de positie van Saoedi-Arabië in de coalitie tegen het terrorisme in twijfel te trekken. Zo valt niet te ontkennen dat meer dan de helft van de vliegtuigkapers die de toestellen in de VS lieten neerstorten uit Saoedi-Arabië kwam. Een gegeven dat nauwelijks is vermeld in de Saoedische pers. Het lijkt wel of de mannen die de gruweldaden op hun geweten hebben nauwelijks een verleden hebben.

Osama bin Laden is geboren en getogen in een vooraanstaande Saoedische familie. Hij gold hier jarenlang als een held, toen hij de Taliban hielp in de strijd tegen de ongelovige Russen in Afghanistan. Miljoenen oliedollars stroomden voor dat doel naar Bin Laden en de Taliban. Vanaf de minaret werd opgeroepen zich bij die strijd aan te sluiten. Naar schatting 15.000 Saoedi's gaven aan de oproep gehoor.

Pas na de Golfoorlog richtte de 'meest gezochte man ter wereld' zijn pijlen op zijn geboorteland omdat hij de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Saoedi-Arabië als een 'bevlekking' zag van de islam. In 1994 werd hem daarom de Saoedische nationaliteit afgenomen. Maar tot de aanslagen in de VS onderhield het regime als een van de laatste landen ter wereld contacten met de Taliban.

Dat heeft alles te maken met de rol die Saoedi-Arabië zich toeeigent als bewaker van de islam waartoe het zich geroepen voelt vanwege de aanwezigheid van de twee meest heilige plaatsen van dit geloof, Mekka en Medina. Het is niet de enige reden dat het land het zo moeilijk heeft met de aanvallen van de Amerikaanse bondgenoot op de moslims in Afghanistan. Het zo strikt regerende koningshuis heeft problemen met moslimextremisten in het zuiden. In de grensstreek met Jemen spuien de imams meningen, die zelfs voor de Saoedische prinsen wel erg extremistisch zijn en niet ver af liggen van de normen en waarden die de Taliban de Afghanen hebben opgelegd.

Om deze extremisten niet in de kaart te spelen lopen de autoriteiten niet zo hard in de strijd tegen het terrorisme. In 40 landen zijn er al arrestaties verricht in verband met de drama's in de VS, maar in Saoedi-Arabië is kennelijk geen medewerker van Bin Laden te vinden. Ook zijn er geen financiële instituten aangetroffen die Bin laden ondersteunen. Bovendien mogen de VS hun legerbasis in het land niet gebruiken voor aanvallen op Afghanistan.

Tekenend voor het verschil in mentaliteit was de weigering van de burgemeester van New York, Rudy Giuliani, om een cheque van 10 miljoen dollar in ontvangst te nemen van een Saoedische prins omdat deze een verband had gelegd tussen de steun van de VS aan Israël en de aanslag op het WTC in New York.

Het weigeren van een gift geldt als een doodzonde in de Arabische wereld. Ook dit incident zal de relatie Washington/Riaad wel overleven. Olie en wapens zijn politiek nuttiger dan principes.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 27 oktober 2001