BELFAST/LONDEN - Katholieken en protestanten in Noord-Ierland spreken van "een historische dag" nu het Ierse Republikeins Leger (IRA) is begonnen zich daadwerkelijk van zijn wapens te ontdoen. De Britse en Ierse regeringen zijn opgetogen over de stap van de IRA. Het moeizame en stagnerende vredesproces in Noord-Ierland heeft hierdoor een nieuwe impuls gekregen. Nauw betrokkenen verklaarden gisteren zelfs dat de oorlog in Noord-Ierland voorbij is.
In een verklaring maakte de voorzitter van de internationale ontwapeningscommissie, de Canadese generaal John de Chastelain, gisteravond bekend dat "wapens, explosieven en ammunitie controleerbaar en voor altijd onbruikbaar zijn gemaakt". Details gaf de generaal niet, zodat onduidelijk is welke wapens zijn vernietigd, en hoe dat is gebeurd.
De IRA zei over de doorbraak in het vredesoverleg: "Ons motief is duidelijk. Deze stap zonder weerga moet het vredesproces redden en anderen van onze oprechte bedoelingen overtuigen." Vice-voorzitter Martin McGuinness van Sinn Fein ontkende dat het besluit tot ontwapening onder sterke Amerikaanse druk is genomen.
De Britse premier Tony Blair gaf aan dat de terreuraanslagen van 11 september in Washington en New York wel degelijk van invloed waren. "Er is een nieuw tijdperk aangebroken." De vredesonderhandelingen zijn volgens hem een proces met voor- en tegenslagen. "Enkele jaren was het vernietigen van IRA-wapens totaal ondenkbaar. Nu is het woord aan de politiek om Noord-Ierland democratisch te besturen en welvaart te brengen", aldus Blair.
Invloedrijke Ierse Amerikanen hadden de steun aan de IRA slechts willen voortzetten als de organisatie zich van zijn wapens ontdeed. Maandag riepen Sinn Fein-leider Gerry Adams en zijn plaatsvervanger McGuinness de IRA op zich te ontwapenen. Blair voegde er aan toe dat de protestantse loyalisten nu ook hun wapens dienen te vernietigen.
De leider van de grootste protestantse partij, ex-premier David Trimble van de Unionisten, eist dat de IRA alle wapens voor februari 2002 heeft vernietigd. De IRA hoopt nu te voorkomen dat de Britse regering het zelfbestuur van Noord-Ierland morgenavond opheft. De protestantse ministers in de Noord-Ierse regering legden vorige week donderdag hun functie neer tegen het uitblijven van ontwapening door de IRA.
Hoewel geen exacte getallen bekend zijn, zouden in de arsenalen van de IRA naar schatting ongeveer duizend Kalashnikov AK-47 semi-automatische geweren, machinegeweren met een groot kaliber, twaalf raketten, zes vlammenwerpers, vijfhonderd slaghoedjes, drie ton semtex en een miljoen stuks munitie worden bewaard. Het grootste deel van de wapens ligt in Ierland opgeslagen.