DEN HAAG - Ondanks de afnemende economische groei zal de Nederlandse staatsschuld volgend jaar duidelijk dalen. In 2002 gaat de staatsschuld als percentage van het nationaal inkomen met 47,9% voor het eerst in lange tijd onder de 50% uitkomen.

De daling van de staatsschuld wordt vooral mogelijk door sterke economische groei, lagere rente-uitgaven, extra gasbaten en hogere belastinginkomsten. Het effect van lagere bedrijfswinsten zal pas vooral na 2002 merkbaar zijn voor de staat.

Minister Zalm (Financiën) kan net als dit jaar ook volgend jaar rekenen op een overschot van 1% op de begroting. Volgens hem is dit echter nog niet genoeg om de staatsschuld in 25 jaar af te bouwen.

"Daarvoor is toch wel een percentage van 1,5% nodig. Een volgend kabinet moet echter in staat zijn deze kleine stap te zetten. De paarse coalities zijn er immers al in geslaagd van een tekort van 4% naar een overschot van 1% te gaan."

Volgens de bewindsman heeft het paarse kabinet het bovendien veel beter gedaan dan verwacht. "Vooraf ging het Centraal Planbureau ervan uit dat we toch nog met een tekort zouden eindigen. Maar we laten nu een overschot achter", aldus Zalm, die de 1%-norm die de PvdA de komende jaren voor het overschot stelt "niet verstandig" vindt.

Terwijl het begrotingsoverschot zich voorlopig rond 1% lijkt te stabiliseren, zet de daling van de staatsschuld stevig door. In drie jaar tijd is de staatsschuldquote (staatsschuld als percentage van het netto nationaal inkomen) nu gedaald van 63,3% naar 47,9%, Daarmee is niet alleen de EMU-norm van 60% gepasseerd, maar ook reeds het niveau van 50%. Vooral de met miljarden gedaalde rentekosten helpen flink.

In de andere lidstaten van de Europese Unie zijn er weinig landen die de prestatie van Nederland kunnen evenaren. Alleen in Ierland, dat een forse groeiperiode doormaakt, daalde de staatsschuld duidelijk sneller. In grote landen als Duitsland en Frankrijk is de daling van de staatsschuld daarentegen bijna tot stilstand gekomen.

Ook in absolute zin daalt de staatsschuld volgens Zalm nu duidelijk. "Er is wel eens wat verwarring over, omdat bepaalde betalingen en verplichtingen door elkaar heen lopen. Maar als je naar de laatste jaren kijkt, is ook hier de trend nu duidelijk omlaag."

In 2002 komt de schuld van alle Nederlanders daarmee uit op 216,9 miljard, oftewel bijna Hfl.32.000 per inwoner. In 1999 bedroeg de totale staatsschuld, waarin de overschotten bij de sociale fondsen en het aow-spaarfonds zijn meegenomen, nog 235,9 miljard.

Wanneer gekeken wordt naar de inflatie, dan scoort Nederland duidelijk minder goed dan andere Europese landen. Dit jaar is de geldontwaarding met 4,75% fors hoger dan in de ons omringende landen. Maar ook in 2002 zit Nederland met 2,5% nog duidelijk boven het gemiddelde.

Net als premier Kok en andere collega's uit het kabinet roept ook Zalm daarom op tot verantwoorde loonstijgingen om Nederland niet uit de markt te prijzen ten opzichte van andere landen.

Ondanks de gedaalde staatsschuld zal de Nederlandse staat volgend jaar opnieuw een fors beroep doen op de kapitaalmarkt. De ruim 19 miljard die Zalm wil ophalen, zal echter voor een groot deel worden gebruikt om bestaande staatsleningen (vervroegd) af te lossen.

De minister mikt daarbij op een verlaging van de gemiddelde looptijd van de schuld naar 3,9 jaar. Naast het heropenen van de tienjarige lening die ten minste 10 miljard moet opbrengen, volgt ook een heropening of nieuwe uitgifte van driejarig schuldpapier. Ook zal het instrument van rente-swaps worden gebruikt.

Zalm verwacht met het Centraal Planbureau dat de kapitaalmarktrente zich volgend jaar zal stabiliseren op het huidige niveau van 5%. De korte rente kan in 2002 nog wel iets dalen van 4,5 naar 4%. Wel moet gemeld dat deze prognoses vóór de gebeurtenissen in de Verenigde Staten zijn afgerond.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 19 september 2001