AMSTERDAM - De wereldwijde coalitie die de Verenigde Staten trachten te formeren in de strijd tegen het terrorisme begint steeds meer vorm te krijgen. Landen van zeer uiteenlopende pluimage hebben zich solidair verklaard met het Amerikaanse streven de terreur een vernietigende slag toe te brengen.
Een belangrijke opsteker voor de regering-Bush was de afgelopen dagen al de instemming van Afghanistans oostelijke buurman Pakistan om gebruik te maken van luchtruim, territorium en ook zeehavens.
Ook Iran, de westelijke buurman, verklaarde zich solidair. De Canadese krant National Post wist te melden dat hoge Iraanse functionarissen de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Manley hadden verzocht de boodschap over te brengen dat Iran een militaire aanval op Afghanistan zal gedogen. De geestelijk leider ayatollah Ali Khamenei is, zo legde de Post uit, zelf niet in een situatie om dergelijke woorden direct uit te spreken.
De Arabische wereld, met uitzondering van Irak, heeft eveneens in een scala van bewoordingen steun uitgesproken aan Bush' voornemens. Wel zijn er onder Arabieren grote reserves over de aard en omvang van een militaire operatie. Het grootste struikelblok voor deze landen is het gegeven dat de strijd zich vooral richt tegen terrorisme door moslims.
Gisteren voegde ook de Palestijnse leider Arafat zich in de rijen van de coalitie, zeggende dat alles wat de Palestijnen hebben ter beschikking van de VS zal staan. Dat is een diametraal andere positie dan werd ingenomen tijdens de Golfoorlog.
Israël daarentegen zal niet meedoen aan een eventuele vergeldingsactie, maakte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, gisteren bekend. Premier Ariel Sjaron betuigde eerder wel zijn steun aan de vergeldingsplannen van de VS.
De absentie van Israël tijdens een militaire campagne komt de regering-Bush goed uit. Pakistan, van vitaal strategisch belang in zo'n operatie, had geëist dat zowel Israël als aartsrivaal India buiten de strijd zou blijven.
New Delhi heeft weliswaar het gebruik door de coalitie van Indiase bases aangeboden, maar functionarissen in Washington merkten gisteren fijntjes op dat het onwaarschijnlijk is dat daarvan gebruik zal worden gemaakt.
China, op zijn beurt vaak op gespannen voet met India, eist in ruil voor steun aan de VS begrip voor Pekings eigen strijd tegen terrorisme en separatisme. Bovendien verwacht China dat het via de Veiligheidsraad van de VN eerst op de hoogte wordt gebracht van acties van de VS.
Peking meldde bovendien dat een eventuele militaire missie van Amerika op 'concrete informatie' moet zijn gebaseerd en uitgevoerd moet worden zonder dat onschuldige mensen worden getroffen.