AMSTERDAM - De ruwe olieprijzen zijn gisteren flink teruggezakt nadat ze dinsdag onder invloed van de terreuraanslagen in de Verenigde Staten scherp waren gestegen. Ook de prijs van goud leverde een groot deel van de aanvankelijke stijging weer in. Wat dat betreft lijkt het er op dat de eerste paniekreactie eerste achter de rug is. De angst dat de olietoevoer zou stagneren werd gisteren namelijk gesust door de belofte van de Organisatie van Olie-exporterende landen (Opec) om te zullen zorgen voor stabiele olieprijzen. Bovendien zegde de Opec bij monde van secretaris-generaal Ali Rodriguez toe de productie op zullen te schroeven als de VS meer olie nodig hebben.
Dinsdag schoot de notering van Brent-olie voor levering in oktober op de termijnmarkt in Londen nog met 13% omhoog van $27,45 tot $31,05 per vat (159 liter). Maar bij het slot was de prijs al teruggezakt tot $29,05. Gisterenochtend daalde de olieprijs verder naar $28,25. In navolging van de dalende olieprijzen zagen ook de grote oliemaatschappijen hun koerswinsten van dinsdag verdampen.
Toch is er nog geenszins sprake van een stabiele situatie op de grondstoffenmarkt. Sterker nog; geen enkele analist waagt zich aan een voorspelling. "Dat is nu nog volstrekt nattevingerwerk", aldus een analist bij ABN Amro. "Wat de olieprijzen zullen gaan doen is afhankelijk van de politieke ontwikkelingen. En deze zijn nu totaal onduidelijk."
"Iedereen weet dat Amerika gaat reageren. De vraag is tegen wie en wanneer", ziet ook olie-deskundige Coby van der Linde. Toch doet ze een poging structuur aan te brengen in de huidige situatie. Volgens haar zijn de reacties het best in een aantal fases onder te verdelen. "Nu de eerste paniek op de oliemarkt is weggeëbd, zijn alle ogen op de Verenigde Staten gericht. Alles is afhankelijk van de vraag hoe snel ze daar de NYMEX (New York Mercantile Exchange), weer in de lucht krijgen", aldus Van der Linde.
"Daarna gaat de geruchtenstroom rond de mogelijke daders een belangrijke rol spelen." Dat nu al de suggestie wordt gewekt dat het Midden Oosten op een één of andere manier betrokken is bij de aanval, zorgt al voor een zeer instabiele oliemarkt. Het slechts denkbare scenario is volgens Van der Linde dat dat ook daadwerkelijk het geval blijkt te zijn. Het Midden Oosten herbergt tweederde van de wereld oliereserves.
Voor de middellange termijn is een heel andere vraag aan de orde, namelijk of deze ramp de Verenigde Staten en de rest van de wereld in een recessie zal storten. Want als dat zo is, zal ook de vraag naar olie sterk teruglopen. Andere factoren die de komende maanden van invloed zullen zijn op de vorming van de olieprijs is de winter, de voorraden en olieproductie van de Opec.
De eerste paniek die beleggers dinsdag in het traditioneel veilige goud deed vluchten, zorgde voor een stijging van de prijs met ruim 6% tot een piekprijs van $292 per ounce (32,10 gram). Inmiddels heeft de goudprijs zich gestabiliseerd rond de $280 per ounce. Het feit dat de Engelse centrale bank besloot de voor gisteren geplande veiling van 20 ton goud gewoon door te laten gaan, was volgens handelaren belangrijk voor het terugkeren van de rust op de goudmarkt.
"Maar $280 is nog altijd wel een hele hoge prijs", weet Anita van Prooyen, analist edelmetalen bij de Hollandsche Bank Unie (HBU), dochter van ABN Amro. De goudprijs kent normaal gesproken geen enorme uitschieters en schommelde de afgelopen weken iets boven de $270. "De laatste keer dat we dit zagen, was bij het uitbreken van de Golfoorlog", weet Van Prooyen. De HBU-analist verwacht dat het onrustig blijft rond de goudprijs, maar denkt niet dat er nog enorme uitschieters in het verschiet liggen.