AMSTERDAM - De Europese financiële markten hebben zich gisteren licht weten te herstellen van de klap, die op 'zwarte dinsdag' was uitgedeeld. Waar bedrijven druk doende waren hun (economische) schade te inventariseren, werd op de effectenbeurzen even stevig als nerveus gehandeld. Een inschatting van de exacte economische gevolgen van de terreurgolf in de VS kan evenwel niemand maken.

Vanmiddag om kwart voor drie werd op de beursvloer 1 minuut stilte gehouden voor de slachtoffers in New York.

In Amsterdam sloot de AEX-index na een grillig koersverloop 0,7% hoger op 452,92 punten. Dat was een mager herstel, gezien de koerswinsten van Frankfurt (+1,4%), Londen (+2,9%) en Parijs (+1,3%). Ook de dollar krabbelde weer wat op tegenover de euro, terwijl de olieprijs normaliseerde. Het waren sussende woorden van allerhande politieke leiders die de markten mede tot dit bedaren brachten, al moet het echte vonnis nog komen van de Amerikaanse beurzen zelf.

Gisteravond was nog altijd onduidelijk of Wall Street en de andere beurzen in de VS vandaag de deuren, na een onderbreking van twee dagen, zullen heropenen. Hoewel de Amerikaanse beursautoriteit, de SEC, meldde dat een hervatting van de handel waarschijnlijk is, stelden woordvoerders van de New York Stock Exchange (NYSE) en schermenbeurs Nasdaq zich terughoudender op. Naast het feit dat Wall Street tegen het rampgebied in Manhattan gelegen is, hielden veel effectenhandelaren kantoor in de compleet vernielde WTC-torens. Daaronder zijn grote namen als Morgan Stanley Dean Witter, Deutsche Bank en Credit Suisse First Boston.

Analisten en handelaren kijken intussen met zorg naar die naderende heropening van de Amerikaanse beurzen. De verwachting is dat de koersen net als dinsdag in Europa en dinsdagnacht in Azië een geweldige dreun zullen krijgen. Dat zou de aandelenmarkten mondiaal opnieuw naar beneden sleuren. Bovendien wordt vrijdag een reeks macro-economische data bekendgemaakt, waaronder de Amerikaanse detailhandelsverkopen. "Dat zijn cijfers over de maand augustus. En die zullen waarschijnlijk niet best zijn", voorspelde een analist.

Naast deze korte termijn-reacties groeit ook de vrees voor de economische schade die wereldwijd ontstaat nu de grootste economie ter wereld al twee dagen buiten bedrijf is. In financiële kringen werd alom gespeculeerd over de kansen op een mondiale recessie, maar de meningen bleken verdeeld. Wel is duidelijk dat de al wankele economieën extra aan het schommelen worden gebracht door de Amerikaanse gebeurtenissen. De Europese Commissie liet in dit verband al weten dat de Europese groeiraming voor dit jaar (2%) naar beneden moet worden bijgesteld.

Een rondvraag langs ondernemend Nederland leverde gisteren een zeer wisselend beeld op van de impact die de dramatische gebeurtenissen in Amerika hebben. Zo zag Heineken zich genoodzaakt de winstverwachting los te laten, en blies IHC Caland een emissie af. Buhrmann zat met een probleem van een geheel andere orde: de kantoorleverancier mist nog vijftien werknemers in Manhattan.

De meeste bedrijven hoefden gelukkig 'slechts' aan economische tegenvallers te denken. "Heel Amerika ligt plat. Dit kost gewoon geld", verzuchtte een woordvoerder van een grote Nederlands onderneming. Overigens was niet iedereen pessimistisch. "De puinhoop moet worden opgeruimd, er moet worden gebouwd, er is extra beveiliging nodig: naast de minnen zijn er dus ook plussen", aldus Cees Maas, de financiële topman van ING Groep.

Wel zag de ING-man de gevaren van een mogelijk verder dalend consumentenvertrouwen in de VS. "Het is een kwestie van leiderschap in de VS en de rest van de wereld. De mensen moet uitgelegd worden dat er geen reden tot wantrouwen is. De veerkracht van de Amerikaanse consument is groot. Maar president Bush heeft het niet gemakkelijk op 't ogenblik."

In Europa deden onder meer ECB-president Wim Duisenberg en de Europese Commissie een duit in het vertrouwenszakje. Duisenberg zei in navolging van zijn Amerikaanse collega, Alan Greenspan, de financiële sector zo nodig te hulp te zullen schieten met extra liquiditeiten om paniekreacties te voorkomen. Dat er ook een Europese renteverlaging in het vat zit, is evenwel onwaarschijnlijk.

Vandaag vergadert het bestuur van de ECB in Frankfurt. Maar Duisenberg maakte alvast korte metten met de groeiende hoop op een extra rentestap. "Voor ons is prijsstabiliteit het belangrijkst en het huidige, onlangs verlaagde rentepeil van 4,25% zie ik als passend. Een snelle reactie nu zou eerder paniek opwekken dan vertrouwen kweken in de monetaire autoriteiten."

Volgens Duisenberg is het überhaupt te vroeg om de gevolgen van de aanslagen voor de wereldeconomie in te schatten. Daarover wordt eind deze maand verder gepraat als de grote landen elkaar ontmoeten; tijdens de IMF-jaarvergadering in Washington.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 13 september 2001