AMSTERDAM - De Europese effectenbeurzen zijn gistermiddag gecrasht na de reeks aanslagen op Amerikaanse doelen. Beleggers dumpten in paniek hun aandelen, waar in de ochtenduren nog voorzichtig was gehoopt op een beginnend herstel van de markten. Aan het einde van de dag overheerste de vraag of de terreurcampagne de Verenigde Staten in een recessie zal duwen of niet.

In Amsterdam sloot de AEX-index bijna 7% lager op 449,94 punten, waar Europese zwaargewichten als Frankfurt en Londen respectievelijk 8,5% en 5,7% moesten inleveren (de beurs in Frankfurt werd gisteravond bovendien nog ontruimd in verband met een bommelding). Ook valuta- en grondstoffenmarkten reageerden hevig op de dramatische gebeurtenissen. De dollar kelderde tegenover de euro, terwijl de olieprijs omhoog schoot.

De Federal Reserve (Fed), het Amerikaanse stelsel van Centrale Banken, haastte zich te verklaren dat er, zo nodig, extra geld in omloop wordt gebracht. "Het loket is open om aan alle liquiditeitsbehoeften te voldoen", aldus het hoogst ongebruikelijke statement. De Fed deed de uitspraak om te voorkomen dat de Amerikaanse bevolking in paniek massaal spaartegoeden opvraagt. Een soortgelijke Fed-actie hielp in 1987 de financiële markten bij de krach tot bedaren te brengen.

De Amerikaanse beurzen bleven gisteren vanwege de aanslagen gesloten, niet in de laatste plaats omdat een aantal effectenbanken kantoor houdt in het getroffen World Trade Center in New York. "Ik denk dat weinig mensen zich op dit moment voor de financiële markten interesseren", sprak een Amerikaanse handelaar veelzeggend. Beursautoriteit SEC zei formeel dat de beurzen om veiligheidsredenen de deuren dicht hielden.

De beurzen in Latijns-Amerika en Canada staakten kort na de aanslagen (en na hevige verliezen) eveneens de handel, maar in Europa bleven de beurzen gewoon open. Op het Damrak werd de handel alleen om 15.44 uur een kwartier stilgelegd, nadat de koersen in korte tijd met meer dan 5% waren gedaald ten opzichte van de openingskoers.

Beursorganisatie Euronext Amsterdam zag geen aanleiding om de handel definitief te staken. "Dat is niet aan de orde omdat alle andere Europese beurzen ook gewoon open zijn", verdedigde een woordvoerster dat besluit. "In heel uitzonderlijke gevallen kunnen we tot sluiting overgaan, maar op dit moment is daar geen sprake van."

In beurskringen werd ontsteld op de houding van Euronext gereageerd. "We hebben dat met verbazing aangehoord", verwoordde een beursman het algehele gevoel. "Het is toch alsof je naar een film zit te kijken. We zijn verdoofd."

Bijster veel te handelen viel er in de laatste twee en een half uur overigens niet. De koersen stortten vooral in door een gebrek aan vraag en niet zozeer door het enorme aanbod, signaleerde een handelaar. "Onder particuliere beleggers was wel paniek maar de institutionele partijen bleven zitten. Die hebben merendeels niet verkocht."

De handelsvolumes werden dan ook in de ochtenduren gedraaid, toen de AEX-index nog naar een 'zonnige' 495 punten wist te klimmen. Die opmars werd vooral gesteund door de financiële waarden en zelfs ingeschat als een mogelijk eerste stap naar definitief marktherstel. Het nieuws van de aanslagen vormde echter meteen het verkoopsignaal voor dezelfde fondsen. Zodoende verloor ABN Amro uiteindelijk 11,2%, Aegon 10,6% en ING zelfs 13%.

De financials werden mede gedumpt uit vrees voor een naderende Amerikaanse, of zelfs mondiale, recessie. In analistenkringen werd daar gisteren meteen druk over gespeculeerd. "We zaten al dicht tegen een recessie aan en dit zal ons waarschijnlijk over het randje duwen", aldus een Londense strateeg. Een collega stelde dat eerst een paar cruciale vragen moeten worden beantwoord. "Het hangt ervan af wie verantwoordelijk is voor de terreur, welke vergelding er komt en wat de impact daarvan is op de wereldeconomie."

De sterk gestegen olieprijs maar vooral het Amerikaanse consumentenvertrouwen worden nu met argusogen gevolgd. De consumentenbestedingen zijn de kurk waar de Amerikaanse economie thans op drijft. Komende vrijdag wordt het cijfer van het Amerikaanse consumentenvertrouwen voor de maand september gepubliceerd. Dat betreft een (minder zwaarwegende) peiling van de Universiteit van Michigan, waarvoor de enquête al voor de aanslagen van gisteren was uitgevoerd.

Analisten noemen daarom het consumentencijfer van de Conference Board, dat op 25 september vrijkomt, van groter belang. Die peiling loopt tot half september. "En er zal nu wel een aanvullende enquête bijkomen", vreesde een analist.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 11 september 2001