AMSTERDAM - "We gaan hier verdomme dood", klinkt er door de telefoon. Op de achtergrond is geschreeuw te horen. Dan wordt de lijn verbroken. Er wordt nog een keer geprobeerd contact te zoeken met de effectenhandelaar op een van de bovenste etages van het World Trade Center. Niemand neemt op. Dan stort het eerste gebouw in. Een half uur later het tweede, waarna in New York alleen nog maar totale chaos heerst.

Een enorme aswolk komt als een grauwsluier over Manhattan te hangen. Hysterie maakt zich meester van de massa's toeschouwers die zich op straat hebben verzameld. Iedereen loopt kriskras door elkaar, schreeuwend en huilend. Ramen springen, brokstukken komen met een enorme vaart naar beneden.

Mensen verstoppen zich achter auto's, anderen kunnen hun ogen niet geloven en staren alleen maar naar de grond. "Ik zag zojuist het gebouw waarin ik werk naar beneden komen", zegt een perplexe zakenman. Sommigen zijn in schok. "Ik zag nog mensen door het raam naar buiten springen. Oh God!".

Velen proberen het rampgebied te verlaten, maar de toegangswegen zijn afgesloten. Trein- en busstations zijn dicht. Gebouwen worden geëvacueerd waardoor de massa op straat aanzwelt en de hysterie toeneemt.

Alexander Huff en Christan Mumm snellen naar hun brandtrap om de ramp met eigen ogen te aanschouwen. "De rook was zo dik en zwart, dat ik dacht dat het allemaal niet echt gebeurde. Maar het gebeurde wel echt", zegt Crumm. "Nu de rook langzaam optrekt zijn de WTC-torens verdwenen van de sky line van New York."

Op straat proberen mensen in paniek familieleden, vrienden of collega's te bellen. Bij telefooncellen ontstaan enkele ruzies. Elders drommen mensen samen om hun ongeloof en ontzetting met elkaar te delen. Burgemeester Rudolph Giuliani spreekt zijn afschuw uit en besluit tot de evacuatie van geheel lower Manhattan.

Ook de reddingswerkers kunnen hun emoties nauwelijks in bedwang houden. "Iedereen schreeuwde, huilde, en rende; politie, brandweerlieden, iedereen!", zegt brandweerman Mike Smith. "Het is als een oorlogsgebied".

De oorlog begon twee uur daarvoor. Met een verrassingsaanval, al vergeleken met Japanse aanval op Pearl Harbor, doorboren twee gekaapte vliegtuigen de twee gezichtsbepalende torens van New York.

"Een vliegtuig vloog ongelooflijk laag over mijn appartement", zegt ooggetuige Nic Fulton. Een vrouw keek vanuit het nabij geleden World Financial Center net naar buiten toen de ramp zich voltrok. "Ik zag het eerste vliegtuig en 15 minuten later het tweede vliegtuig in het World Trade Center slaan."

Helemaal surrealistisch was het voor Clyde Banks, die een vergadering bijwoonde op de 103de verdieping van de zuidtoren van het World Trade Center. Hij ziet het eerste vliegtuig de tweelingtoren binnenvliegen. Hals over kop rent hij met zijn collega's naar beneden. Als ze op de 70ste verdieping zijn horen ze een tweede knal. Nu schudt hun gebouw op zijn grondvesten. Eenmaal veilig buiten barst hij in tranen uit. "Ik maak me zorgen over mijn collega's."

In Washington heeft de terreur dan ook al toegeslagen. Het grootste kantorencomplex ter wereld, het Pentagon, wordt door een vliegtuig geraakt. De mensen in het Pentagon, al gespannen door de berichten uit New York, duiken na de enorme explosie op de grond. Rook stijgt op uit het gebouw. Op straat pakken mensen zich samen. Zij luisteren naar transistorradiootjes om achter de precieze toedracht te komen.

Door de evacuatie van tal van overheidsgebouwen, waaronder het Capitool, neemt de mensenmassa op straat snel toe. Zwaailichten en rook beheersen het straatbeeld. De inwoners zijn bang, niet wetende wat er komen gaat. "We hebben hier allemaal geen schijn van kans. We kunnen de stad niet uit. Als ze de stad willen bombarderen, zitten wij hier te wachten."

De Nederlandse Yvonne de Vries, studerend aan Gallaudet University in Washington loopt om half tien 's ochtends naar college wanneer ze ineens rookpluimen boven de stad ziet. "Ik wist eerst niet waar het vandaan kwam, maar eenmaal in de collegezaal aangekomen, kwamen we erachter dat het Pentagon in brand stond en hoorden we van de andere aanslagen. Ik heb nog nooit zo'n paniek meegemaakt hier op de campus."

"De chaos was groot, alle universiteiten zijn meteen gesloten. Veel mensen wilden meteen naar huis, maar dat kon niet omdat de bussen en metro uit voorzorg waren gesloten. De vice-president van onze universiteit heeft gezegd dat gestrande studenten hier op de campus kunnen blijven overnachten. Maar ondertussen is iedereen hier als de dood voor nieuwe aanslagen."

Die vrees blijkt niet ongegrond want even later stort bij Pittsburgh nog een vliegtuig neer, met waarschijnlijk 45 mensen aan boord. Een medewerker van de alarmdienst had even daarvoor een telefoontje gekregen van iemand die beweerde aan boord van het toestel te zitten. "We worden gegijzeld, we worden gegijzeld", roept de man uit, die beweert zichzelf op het toilet te hebben gesloten.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 12 september 2001