AMSTERDAM - Paul Smits heeft gisteren onder druk van de financiële wereld een stap terug moeten doen bij KPN. Zijn positie lag zwaar onder vuur door de alsmaar dalende beurskoers en een behoorlijk aantal mislukkingen die er zich onder zijn leiding heeft voorgedaan. Maar ook voor de erfenis van zijn voorganger heeft hij de verantwoordelijkheid moeten nemen.
Smits voelde vorige week bij de presentatie van de halfjaarcijfers dat zijn einde naderde als bestuursvoorzitter bij het voormalige staatsbedrijf, waarvoor hij al bijna twintig jaar werkt. "De toekomst van KPN gaat boven alles. Als door het vertrek van één persoon in een rustiger vaarwater terechtkomt, ben ik de eerste die daaraan zou meewerken", zei Smits, die vorige week tijdens de persbijeenkomst een aangeslagen indruk maakte.
Tot verrassing van velen is Smits gisteren echter niet opgestapt. Hij maakt plaats voor Ad Scheepbouwer, en gaat zich binnen de raad van bestuur voortaan bezighouden met de mobiele telecomactiviteiten van KPN. Daarmee komt er na nauwelijks een jaar wel een einde aan zijn rol als boegbeeld van het telecomconcern.
Smits stond in maart 2000 voor een loodzware opgave toen hij het roer overnam van zijn flamboyante voorganger Wim Dik. Onder Dik zou KPN moeten uitgroeien tot een grote Europese speler. Daarvoor werden met name in Midden- en Oost-Europa vele deelbelangen genomen in nationale telecombedrijven. Als klap op de vuurpijl kocht Dik in december 1999 het Duitse mobiele telecombedrijf E-Plus voor ruim EUR9 miljard.
De financiële erfenis van Dik heeft Smits als een molensteen om zijn nek gehangen. Smits is er echter ook zelf niet in geslaagd de schulden te verlichten.
De beursgang van KPN Mobile die EUR8 tot 10 miljard had moeten opleveren en KPN grotendeels uit de financiële problemen zou hebben geholpen werd in mei 2000 uitgesteld vanwege fusieonderhandelingen met het Spaanse Telefónica. "Dat blijkt achteraf een blunder van jewelste te zijn geweest", stelt een analist vast.
Als de besprekingen met Telefónica medio mei mislukken, zijn de effectenbeurzen wereldwijd begonnen aan een afkoeling. In afwachting van een verbetering van het beursklimaat besluit de KPN-top dan de beursgang van de mobiele telecomtak op de lange baan te schuiven.
De leiding van KPN begaat opnieuw een strategische misser als in augustus 2000 samen met Hutchison Whampoa wordt geboden op een umts-frequentie in Duitsland. De Nederlanders moeten echter met lede ogen toezien hoe de Hongkong-Chinezen zich op het laatste moment zonder enige juridische consequenties kunnen terugtrekken bij de veiling.
Een slordige fout waarbij ook de KPN-commissarissen, onder wie Scheepbouwer, niet goed op hun tellen hebben gepast. De misser komt KPN duur te staan, want door het terugtrekken van Hutchison moet het in zijn eentje opdraaien voor de aanschaf van een peperdure umts-licentie.
In de periode daarna stapelen de mislukkingen bij KPN elkaar in rap tempo op. De beurskoers van KPN komt in een duikvlucht terecht. Een voorgenomen claimemissie moet worden afgeblazen. En vorige maand mislukken dan ook de fusiebesprekingen met Belgacom.
Smits kan echter ook terugzien op enkele wapenfeiten. Veruit de belangrijkste daarvan is de vorig jaar overeengekomen alliantie met het Japanse NTT Docomo op het gebied van mobiele telecom. De Japanners vormen niet alleen een financiële steun, maar brengen ook technische kennis mee die KPN goed van pas komt. Smits gaat de komende tijd juist in de mobiele telecomsector werken aan het oppoetsen van zijn geschonden blazoen.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}