AMSTERDAM - Maar liefst 67 procent van de Nederlandse bevolking vindt dat Louis van Gaal mag aanblijven als bondscoach. Een duidelijker indicatie dat ons land een topsportcultuur ontbeert is er niet te geven. Een proces dat vorig jaar al aan de oppervlakte kwam, toen de trainer van de topclub Ajax verkondigde dat het zijn doel was om bij de eerste vijf in de KPN Eredivisie te eindigen. Hij werd vervolgens geroemd om zijn visie.

Zoals Louis van Gaal enkele dagen na het echec van Dublin weer ongestoord wijsheden over de toekomst van Oranje mocht verkondigen. Nadat hij de afgelopen zomer bij het WK onder 20 jaar liet weten, dat de Nederlandse jeugdinternationals naar Argentinië waren gekomen om te 'leren', maakte hij zich deze week boos om de afgelasting van de oefeninterland tegen Brazilië. Vooral deze reactie was veelzeggend: "De wedstrijden tegen grote landen vormen een goed leermoment."

Ajax bij de eerste vijf, een WK om te leren en Nederland-Brazilië als leermoment, met topvoetbal heeft het niets meer te maken. Maar het simpele feit dat het door iedereen geaccepteerd wordt, geeft aan hoe Nederland in dit opzicht in de war is. Een cultuur die ertoe zal leiden, dat Oranje ook in 2006 geen wereldkampioen zal worden. Omdat de basisgedachte van het moeten presteren, op momenten dat het erop aan komt, structureel wordt aangetast.

In het buitenland begrijpen ze er niets meer van. Deze week werd ondergetekende door de BBC gevraagd om uit te leggen hoe het toch mogelijk is dat Louis van Gaal kan blijven zitten waar hij zit en dat de media en het publiek gewoon overgaan tot de orde van de dag. Zoals ook in Spanje, Italië, Frankrijk en Duitsland met ongeloof op dit poldermodel neergekeken wordt.

Diverse internationals worstelen eveneens met dit dilemma. Tot nu toe hielden ze hun ware gevoelens verborgen voor het publiek, omdat al snel duidelijk was dat het muntje toch niet zou vallen. Louis van Gaal had daar trouwens goed op geanticipeerd, door na de wedstrijd de mentaliteit van de spelers als één van de factoren voor het falen naar voren te halen. Een vinger die je het Nederlandse volk moeiteloos kunt geven, om woedende reacties over luie miljonairs met dure auto's in de hand te werken.

Maar de grootste misstap die de bondscoach richting zijn spelers maakte, kwam tijdens de nabespreking. Hij gaf toen toe dat hij met de wissel van Marc Overmars in de fout was gegaan en beter Ruud van Nistelrooy voor Roy Makaay had kunnen vervangen. Een bekentenis die de autoriteit van Louis van Gaal van een flinke deuk zou voorzien, omdat in wedstrijden als Ierland-Nederland niet alleen van spelers een maximale prestatie wordt verwacht, maar ook van de coach. De internationals hadden het daarna helemaal met hem gehad, toen hij na zijn 'bekentenis' ineens richting televisiekijkend Nederland zou verklaren dat hij weliswaar medeverantwoordelijk was voor het missen van het WK, maar zichzelf niet op fouten had kunnen betrappen. Aldus werd de toorn van het publiek op afstand gehouden en vervolgens richting spelers gemanoeuvreerd.

Dat belooft wat voor de komende evaluatie in het Zeister bos. Louis van Gaal aan één tafel met KNVB-directeur Henk Kesler, die deze week niet alleen een groot vertrouwen in zijn bondscoach uitsprak, maar tevens het sportieve echec bagatelliseerde met teksten als 'We moeten er niet te dramatisch over doen' en 'Het is sport, uitschakeling kan een keer gebeuren'.

Al jaren praten we in Nederland over professionalisering. Maar wie al die nieuwe directeuren, commissarissen en managers tegen het licht houdt, constateert dat het gros van die posities inmiddels wordt ingenomen door mensen zonder voetbalachtergrond. En doemt de paradox op, dat door al die nieuwe professionals het topvoetbal juist hard op weg is amateuristischer te worden.

Toen Oranje tijdens EURO 2000 in de halve finales via strafschoppen door Italië werd uitgeschakeld, vond 92 procent van de Nederlandse bevolking dat Frank Rijkaard moest aanblijven als bondscoach. Maar het besluit van deze ex-topvoetballer stond vast. Hij had zijn doelstelling (een finaleplaats) niet gehaald en dus gefaald. Omdat topsport en presteren nu eenmaal onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn.

Wie de huidige bondscoach met deze stelling confronteert, wordt daarentegen beschuldigd van een hetze.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 september 2001