AMSTERDAM - Hoger dan verwachte werkloosheidscijfers uit de VS hebben gisteren horden beleggers de gordijnen in gejaagd. Na het slechte bedrijvennieuws uit de telecomhoek, eerder deze week, gaf dit onverwacht negatieve cijfer de indices een lelijke douw. Zowel in Europa als in de VS zelf kleurden de beursgraadmeters donkerrood. "We gaan terug naar normale koersniveaus."

Zowel in Europa als in de VS zelf kleurden de beursgraadmeters donkerrood.

Oplopende werkloosheid duidt op afvlakkende economische activiteit, en dat is niet het nieuws dat beleggers in de aanloop naar de derde kwartaalcijfers willen horen. Zij vrezen mede daardoor een nieuwe stroom winstwaarschuwingen en slechte resultaten. Of erger: een recessie. Deze recessievrees werd onlangs al uitgesproken door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank (ECB).

Daar staat tegenover dat de honderdduizenden ontslagen bij Europese en Amerikaanse bedrijven juist noodzakelijk worden geacht om de overcapaciteit uit de industrie te halen. Juist deze overcapaciteit, veroorzaakt door te optimistische toekomstverwachtingen, drukt de bedrijfswinsten en daarmee ook de beurskoersen.

Analist Bert Burger (Effectenbank Stroeve) wijst er op dat het werkloosheidscijfer, hoewel belangrijk, niet het meest actuele beeld van de economie geeft. "De arbeidsmarkt hobbelt altijd wat achter de feitelijke situatie aan. Bedrijven kijken de ontwikkelingen altijd eerst even aan voordat ze nieuw personeel aannemen."

Menig analist denkt inmiddels dat de aandelenmarkten aan het doorslaan zijn. De eerste licht positieve macro-economische signalen uit de VS werden door de paniekverkopen volstrekt overstemd. Zo liet de inkoopmanagers-index (NAPM) voor de Amerikaanse industrie, dinsdag, een aanzienlijke stijging zien, waarbij vooral de sterke groei van de orderontvangst voor de industrie in het oog sprong.

Daar staat tegenover dat de NAPM-index voor de dienstensector in de VS donderdag weer tegenviel. De dienstensector maakt 80% van de Amerikaanse economie uit. Toch vindt Burger het industriële cijfer belangrijker. "De industriële index is veel gevoeliger voor economische verandering. De voorspellingswaarde van deze index is dus groter."

Gisteren plaatste het werkloosheidscijfer de data van de Amerikaanse groothandelsvoorraden volledig in de schaduw. En die lieten een opmerkelijke daling zien.

Ook positief, oordeelt Burger. "Als de voorraden zijn afgebouwd betekent dit dat bedrijven weer geneigd zullen zijn de productie op te voeren. En dat is simpelweg economische groei."

Een groei vanuit de productiekant die welkom zal zijn, zeker nu een groeiende werkloosheid en lagere aandelenkoersen het consumentenvertrouwen en de -bestedingen onder druk kunnen zetten. En dat was nou net de kurk waarop de Amerikaanse en Europese economie dreef.

Herbert Van Essen (Van Lanschot Bank) ziet het allemaal nog niet gebeuren. "In de VS is de rente al zeven maal verlaagd om een recessie te voorkomen. Het Japanse doemscenario van eind jaren tachtig dringt zich op: een economie die maar niet uit het slop komt, terwijl de rente het nulpunt nadert. Dan hou je geen instrumenten meer over."

Analisten gaan in hun winstvoorspellingen voor 2002 wel degelijk uit van een economisch herstel. Zo wordt voor Nederland gerekend op een winstgroei per aandeel van gemiddeld 19%.

Juist dat optimisme baart Van Essen zorgen. "Niet realistisch. En halen we het wél, dan is er bij een AEX-niveau van 420 nog sprake van een gemiddelde koers-winstverhouding van 16. Dat betekent dat aandelen in historisch perspectief helemaal niet goedkoop zijn, zelfs niet bij een lager AEX-niveau. Men zegt dus wel dat de beurs overdrijft, maar mijn mening is dat we teruggaan naar normale koersniveaus."

Wie weet waar die normale niveaus liggen is spekkoper. Volgens technisch analist Bob Emmanuels (Stroeve) is het wachten op capitulation day, een dag waarop de laatste pessimist zijn stukken van de hand doet en waarna de koersen eigenlijk alleen nog maar kunnen stijgen. "Het begon er vandaag (vrijdag, red.) al een beetje op te lijken."

Voor een echte herfstrally lijken er voorlopig te veel onzekerheden. Wat doen de huizenprijzen, hoe ontwikkelt zich de dollarkoers?

Een inzakkende 'greenback' is rampzalig voor veel Nederlandse bedrijven, die hun Amerikaanse belangen de afgelopen jaren fors hebben uitgebreid.

"Weet je wat zo eng is aan de huidige beurmalaise?", stelt Rob Labadie (Van Lanschot), "het zijn allemaal zuiver economische factoren die een rol spelen. Geen zieke Russische president, geen Golfoorlog, niets."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 8 september 2001