DEN HAAG - Het gegoochel met ESF-gelden is jarenlang goedgekeurd door veel registeraccountants van zo'n beetje alle gerenommeerde accountantskantoren in Nederland. Dat is echter niet zo verwonderlijk, zegt Peter Schimmel, die voor de commissie-Koning het onderzoek naar de financiële huishouding van de ESF-gelden heeft geleid.
Van 1994 tot en met 1996 hadden het landelijk bestuur en de regionale besturen van Arbeidsvoorziening (de 'bazen' van de arbeidsbureaus) nauwelijks aandacht voor de financiële controle op de geldstromen van het Europees Sociaal Fonds. De aanvragers van banen- en scholingsprojecten, zoals gemeenten en andere publieke instellingen, lieten de stukken controleren door hun vaste externe accountants.
Weliswaar werd er door Arbeidsvoorziening in 1995 een 'controleprotocol' opgesteld waaraan de accountants moesten voldoen. Maar dit protocol was toch voornamelijk gericht op de klassieke administratieve taak van de registeraccountant, namelijk de vaststelling van het feit dat de stukken een 'getrouw beeld' van de werkelijke financiële situatie weergeven.
Dat 'getrouwe beeld' zegt evenwel lang niet alles over de rechtmatigheid van de stukken op basis van de normen die de Europese Commissie hanteert. "Er was slechts een lichte controle op de rechtmatigheid van de stukken", aldus Schimmel, zelf afkomstig van accountantskantoor Andersen. Dat was, achteraf bezien, geen gelukkige keuze, meent Schimmel.
Zo kon het gebeuren dat de aanvragers en de uitvoerders van de banen- en scholingsprojecten (veelal commerciële bureaus) posten opvoerden en daar ook ESF-geld voor kregen die niet voldeden aan de Brusselse eisen.
Vanaf 1997 gold een nieuwe controlesystematiek, waarbij de stukken tegen het licht werden gehouden door de internele accountants van Arbeidsvoorziening. Sindsdien is het aantal onregelmatigheden aanzienlijk gedaald en daarom verwacht Koning vooralsnog dat Nederland over de periode vanaf 1997 niets of althans niet veel hoeft terug te schuiven naar Brussel. In elk geval veel minder dan de 71 miljoen tot ruim 400 miljoen die mogelijk over de periode 1994-1996 door ons land moet worden terugbetaald.