DEN HAAG - Nederland blijkt een groot gedeelte van de door Brussel beschikbaar gestelde ESF-gelden 'op de plank' te laten liggen. Volgens de commissie-Koning is er in de periode 1994-1997 door de Europese Commissie aan Nederland een budget van ruim ƒ2,7 miljard beschikbaar gesteld uit het Europees Sociaal Fonds. Maar om allerlei redenen wordt hiervan minimaal ƒ430 miljoen en maximaal ruim ƒ1,1 miljard niet gebruikt.

Ten eerste zijn er in sommige jaren gewoon weinig te subsidiëren banen- en scholingsproject-aanvragen ingediend. Ten tweede trekken de aanvragers soms hun projecten in, terwijl deze al lang in de pijpleiding zitten. Verder blijken projecten soms kleinschaliger uit te pakken dan aanvankelijk was verwacht.

Ten slotte is er de reeks projecten waar het ESF-geld achteraf moet worden gekort omdat er volgens Brussel 'onregelmatigheden' worden geconstateerd. Dat zijn geen fraudes of malversaties, maar voor Nederlandse begrippen 'kleinigheidjes' die niet aan de Europese normen voldoen. Oorzaak: in de meeste gevallen de vaak complexe regelgeving vanuit Brussel.

Bij 'slechts' tien van de ruim 9000 ESF-projecten in Nederland verricht justitie strafrechtelijk vooronderzoek naar mogelijke fraude en in één geval heeft het openbaar ministerie besloten tot vervolging over te gaan, aldus Koning.

Dat de door Koning aangegeven grenzen van ƒ430 miljoen en ƒ1,1 miljard erg ver uiteenlopen, is te verklaren uit de grote achterstanden in de financiële afwikkeling van de ESF-geldstromen. Op 1 april 2001 was van de jaren die zijn afgerond ƒ142,5 miljoen niet benut. Maar op deze datum stonden er nog projecten open met een subsidiebedrag van in totaal ruim ƒ1 miljard. Met een ingewikkelde rekensom heeft de commissie-Koning berekend dat een fors gedeelte hiervan tot de categorie 'onderrealisatie' zal behoren.

Volgens de Nederlandse Vereniging van Arbeidsmarkttoeleiders (NVAT) slaat de commissie-Koning de plank op dit gebied volledig mis. "We zijn blij dat Koning erkent dat de schuld van de ESF-ellende niet bij de aanvragers en uitvoerders van de projecten ligt", aldus secretaris Herman Otten van de NVAT, de branche-organisatie van commerciële bureaus die banen- en scholingsprojecten uitvoeren.

Maar, zo vervolt Otten, de ruim ƒ1,1 miljard aan 'onderrealisatie' is feitelijk gewoon een schadepost voor Nederland. "Alles wat volgens Brussel niet in de haak was, valt onder deze categorie." Het grootste gedeelte van dit bedrag bestaat volgens Otten uit ESF-gelden die rechtstreeks naar Arbeidsvoorziening zijn gestroomd.

Deze gelden hadden moeten worden gebruikt voor projecten, maar zijn volgens de NVAT door Arbeidsvoorziening aangewend om de eigen organisatie en het werknemersbestand op peil te houden.

In de jaren negentig maakte Arbeidsvoorziening een grote omslag door, waarbij het een deel van de wettelijke taken voor bemiddeling op de arbeidsmarkt verloor. In plaats van in uitgaven en banen te snijden, stak Arbeidsvoorziening een groot gedeelte van het ESF-geld in eigen zak, aldus Otten. "Er zijn hierdoor veel werklozen achter de geraniums blijven zitten."

Zo kon de overheidsbijdrage aan Arbeidsvoorziening omlaag. Pas toen Nederland de laatste jaren de hete adem van Brussel in de nek voelde, heeft Sociale zaken het ESF-geld van Arbeidsvoorziening teruggevorderd en het 'gat' gevuld met rijksgeld, aldus Otten, die als bewijsvoering uitgelekte vertrouwelijke correspondentie laat zien van mei vorig jaar waarin Arbeidsvoorziening schrijft dat er over 2000, net als in voorgaande jaren, op een bijdrage van ƒ250 miljoen van het ministerie van Sociale Zaken kan worden gerekend.

De commissie-Koning heeft geen bewijs gevonden voor het misbruik van ESF-gelden door Arbeidsvoorziening en constateert dat het ESF-geld "niet in strijd met de Brusselse doelstellingen is besteed". Er gingen jaarlijks inderdaad enige honderden miljoenen ESF-guldens naar Arbeidsvoorziening, maar deze werden volgens de regels besteed aan eigen banen- en scholingsprojecten van deze organisatie die voldeden aan de Brusselse eisen, aldus Koning.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 28 augustus 2001