DEN HAAG - PvdA-kroonprins Melkert heeft van de commissie-Koning een stevige uitbrander gekregen voor zijn optreden als minister van Sociale Zaken tussen 1994 en 1998 bij het toezicht en de controle op de besteding van Europese subsidies voor werkgelegenheidsprojecten.

Melkert wordt verweten dat hij jarenlang totaal geen greep had op de besteding van de miljarden guldens door de regionale Arbeidsvoorziening, die er in het rapport eveneens hard van langs krijgt.

PvdA-fractievoorzitter Melkert, die mogelijk morgenavond door premier Kok naar voren wordt geschoven als nieuwe partijleider, verdedigde zich gisteren onmiddellijk na de zware aanvallen over zijn optreden. Hij erkende zijn verantwoordelijkheid, maar gaf tevens aan dat hij vanaf 1994 tot aan de laatste dag van zijn ministerschap actie heeft ondernomen.

Volgens voormalig Rekenkamer-president Koning is er geen sprake geweest van grootschalige fraude of misbruik van de zogeheten ESF-gelden. Koning erkent echter dat een volledige reconstructie van wat er met alle Brusselse miljarden is gebeurd niet meer mogelijk is. "Daarvoor zijn te veel gegevens verloren gegaan."

Duidelijk is dat er sprake van langdurige onderschatting van de problematiek door Sociale Zaken en Arbeidsvoorziening. De uitvoering was ronduit 'slordig' en de informatie over de uitvoering had een 'gebrekkige kwaliteit'. Zowel het ministerie als Arbeidsvoorziening hebben zich niet ingespannen om de EU-regels goed onder de knie te krijgen. Iedereen deed maar wat. Ook de Tweede Kamer krijgt er van langs. Tot 1999 was er nauwelijks politieke aandacht voor ESF in de Kamer en werd er niet één debat over gevoerd.

De claim van de Europese Commissie ten bedrage van ƒ448 miljoen is volgens Koning te hoog gegrepen. Met het rapport heeft minister Vermeend (Sociale Zaken) een middel in handen om de claim aan te vechten. "De hoogte van de claim kan met succes worden betwist", aldus Koning. Volgens de liberaal ligt het bedrag aanzienlijk lager en gaat het om een som van minimaal ƒ71 miljoen.

De VVD'er vermoedt dat verder parlementair onderzoek naar de ESF-affaire weinig zin heeft. "Dit rapport biedt voldoende basis voor het trekken van bestuurlijke conclusies", aldus Koning. Ieder ander onderzoek, parlementair of niet, zou volgens Koning niets toevoegen aan zijn eigen rapport.

Een Kamermeerderheid heeft op dit moment geen behoefte aan een eigen tijdrovend onderzoek. Alleen SP en GroenLinks dringen hierop aan. Vrijwel alle fracties zijn opgelucht dat er geen grootscheepse fraude met gemeenschapsgeld is aangetoond. Het CDA wil wel opheldering over het feit dat de controle en het toezicht vijf jaar lang tekort zijn geschoten. De VVD is ongelukkig met de voortdurende onduidelijkheid over het ongebruikt laten van subsidies en over de terugbetaling ervan. De PvdA is tevreden met het rapport-Koning en vindt dat het voldoende basis biedt voor het trekken van conclusies.

De Europese Commissie maakt rond 20 september bekend hoeveel geld uit de Europese sociale steunfondsen precies wordt teruggevorderd. Een woordvoerder van de Commissie liet er gisteren weinig twijfel over bestaan dat dit bedrag wel hoger zal uitvallen dan ƒ71 miljoen. "We hebben het rapport nog niet kunnen bestuderen, maar of er nu sprake is fraude of slechts onregelmatigheden doet er niet zoveel toe. Als de wijze van geld claimen niet in orde was, kunnen wij het geld gewoon terugvorderen, ook als er geen bewijzen van fraude zijn."

Minister Vermeend (Sociale Zaken) krijgt van Koning een veeg uit de pan omdat een gebrekkig accountantsrapport over slechts 45 ESF-projecten informeel bij de Europese Commissie was bezorgd, waardoor er geen volledig beeld is geschetst. "Het ware beter geweest als de accountants 200 projecten hadden onderzocht", lichtte Koning toe. De claim van de Europese Commissie zou dan meteen al lager zijn uitgevallen.

FNV-bestuurder Jongerius geeft toe dat er lessen kunnen worden geleerd. Volgens VNO-NCW wijt de fouten die zijn gemaakt bij het toezicht aan de bestuurlijke constructie waarin Melkert en Arbeidsvoorziening opereerden.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 28 augustus 2001