AMSTERDAM - De hoofdonderwijzer van de Kilimani-basisschool in de Keniase hoofdstad Nairobi kijkt verbaasd. "Maar natúúrlijk geef ik mijn leerlingen af en toe klappen!" Hij pakt een rafelig stuk tuinslang van zijn bureau en zegt: "Hiermee. Meisjes op hun handen, jongens op hun achterwerk." In Kenia woedt een discussie over de vraag of lijfstraffen op scholen weer moeten worden ingevoerd. Dertig scholen zijn de afgelopen maand in Kenia gesloten vanwege relschoppende leerlingen.

Volgens velen is de voornaamste oorzaak van de ongewoon grote onrust op Keniase scholen de falende economie. Die zorgt ervoor dat het enige uitzicht van veel leerlingen na hun opleiding werkloosheid is.

Een andere oorzaak is corruptie, die in de loop der jaren is doorgesijpeld van bijvoorbeeld het ministerie van Onderwijs naar de leiding van individuele scholen. Regelmatig duiken verhalen op van leraren die studentes een examen laten halen als ze een relatie met hen aanknopen. Soms blijken studenten goede examenresultaten te hebben behaald in ruil voor geld.

Een aantal Keniase bestuurders gelooft dat er andere redenen zijn voor de onrust. Sinds het begin van dit jaar heeft Kenia officieel het gebruik strafbaar gesteld van de 'cane'; de bamboestok, de tuinslang of de zweep die gebruikt wordt om leerlingen 'discipline bij te brengen'. Plaatsvervangend minister, Mohammed Affey vindt echter dat deze beslissing heroverwogen moet worden: "Want als je de zweep in de kast laat staan, is het met de discipline van het kind snel gedaan."

Vooral onder onderwijzers lijken er velen te zijn die dat standpunt delen. Vele schoolmeesters hebben op hun kamer nog een zweep liggen waarmee ze recalcitrante leerlingen een lesje kunnen leren als deze de klas uit zijn gestuurd.

"Lijfstraffen zijn natuurlijk niet aan de orde van de dag", aldus de hoofdonderwijzer van de Kilimani-basisschool. "Het is een laatste middel, iets dat moet worden toegepast met terughoudendheid. Ik heb zelf de uiteinden van deze tuinslang wat ingeknipt, dat maakt het effectiever."

"Je moet ook nooit leerlingen slaan met een stuk hout, dan kun je iets breken, een vinger of zo. En dan hebben ze bewijs tegen je, zodat je in de problemen komt. Een tuinslang laat geen sporen achter."

De discussie over het lijfstraffen op scholen wordt ook elders in Afrika gevoerd. Zo staan er vele Afrikaanse landen in de lijst die de organisatie Wereldwijd Onderzoek naar Lijfstraffen jaarlijks publiceert. De afgelopen jaren werden er in de plaatselijke pers in onder meer Ethiopië, Soedan, Namibië, Botswana, Nigeria, Ghana en Oeganda aandacht besteed aan de vraag of het toelaatbaar is dat leraren leerlingen fysiek afstraffen.

De organisatie haalt een voorbeeld uit Botswana aan om te illustreren hoe het absoluut niet moet. Zo vertelde een onderwijsinspecteur uit dat land van een leraar die zijn klas in liep, constateerde dat al zijn leerlingen gezakt waren voor een wiskunde-examen en vervolgens riep: "Het wordt weer tijd voor tien héééle rake klappen."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 21 augustus 2001