DEN HAAG - De overheid kan miljoenen guldens besparen door de Nederlandse gevangenissen deels te privatiseren. Cipiers en bewaarders moeten dan hun ambtenarenstatus inleveren, terwijl particuliere bedrijven de cellen zouden gaan bouwen en beheren. Dit staat in een onderzoek van het Nederlands Economisch Instituut (NEI) dat is uitgevoerd in opdracht van de ministers Korthals (Justitie) en Zalm (Financiën).

In dat scenario komen de besparingen voor het rijk volgens het rapport neer op zo'n 100 miljoen gulden per jaar. Door het inzetten van elektronische hulpmiddelen, zoals camera's, zou er ook minder gevangenispersoneel nodig zijn.

De Tweede Kamer staat in meerderheid huiverig tegenover het privatiseren van het gevangeniswezen, omdat het garanderen van een humaan opsluitingsbeleid volgens haar primair een taak van de overheid is.

Regeringspartij VVD is echter wel toe aan een experiment. Volgens het liberale Kamerlid Niederer kent het NEI-rapport "zeer waardevolle elementen". Hij wijst erop dat er ook tbs-klinieken in particuliere handen zijn die buitengewoon goed functioneren. "Ik heb geen signalen dat je beter af zou zijn in een rijksinrichting dan in een andere inrichting", aldus Niederer.

De VVD'er voelt veel voor een proef in drie verschillende penitentiaire inrichtingen, waaronder een nieuwgebouwde gevangenis en één die al tientallen jaren bestaat. Volgens Niederer moet de politiek controle houden op of er al dan niet een humaan beleid wordt gevoerd, maar moet er niet op incidenten worden gereageerd.

D66 en oppositiepartij CDA vrezen dat een goede begeleiding van gedetineerden niet kan worden gegarandeerd als die in particuliere handen is. "De begeleiding is bij de overheid in betere handen", aldus het D66-Kamerlid Dittrich.

Het CDA-Kamerlid Rietkerk vindt dat de bewaking en begeleiding van veroordeelden hoe dan ook een verantwoordelijkheid van de overheid moet blijven. Het bouwen en inkopen kan eventueel wel worden geprivatiseerd, als blijkt dat dit financieel interessant voor het rijk is.

De Nederlandse gevangenissen kampen momenteel met grote personeelstekorten. Vaak worden particuliere beveiligers ingehuurd om de cipiers te ontlasten. Zij hebben geen direct contact met gedetineerden voordat ze een speciale opleiding hebben gevolgd. De vakbond van gevangenispersoneel vindt dat de NEI totaal voorbij gaat aan de noodzakelijke begeleiding van gevangenen, die nu al vaak tekort schiet, waardoor criminelen vaker in herhaling vallen als ze weer vrijkomen. D66 en CDA signaleren dit probleem ook.

Volgens vakbondsvoorzitter H. Aalbers is een besparing van 100 miljoen gulden per jaar zonder kwaliteitsverlies geen haalbare kaart. "De afgelopen jaren hebben bezuinigingen al geleid tot een daling van de kwaliteit van het gevangeniswezen", aldus Aalbers. "De kwaliteit zit niet in gebouwen of elektronica, maar in mensen."

Het NEI gelooft ook dat er van gevangenissen winstgevende bedrijven zijn te maken als je gedetineerden langer dan het huidige maximum van 20 uur per week laat werken. Ze zouden dan ook meer betaald moeten krijgen dan de huidige 1,40 gulden per uur.

Emeritus-hoogleraar strafrecht Tulkens van de Rijksuniversiteit Groningen is faliekant tegen commercieel geleide gevangenissen. Volgens de professor leidt dit tot een druk op de politiek om zwaardere straffen op te leggen, zoals in de Verenigde Staten is gebeurd. Commerciële gevangenissen hebben er namelijk belang bij om zoveel mogelijk boeven achter de tralies te hebben.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 20 augustus 2001