AMSTERDAM - Wakker zal hij er nog niet van liggen, Rijkman Groenink. De vorig jaar mei aangetreden bestuursvoorzitter van ABN Amro heeft zijn lot weliswaar verbonden aan de realisatie van ambitieuze financiële doelstellingen, maar de afrekening vindt pas plaats begin 2005. Aanstaande donderdag moet mediamijder Groenink 'slechts' aan de bak om de resultaten over het tweede kwartaal toe te lichten. Dat op zich is al een hele opgave, want analisten voorzien een winstval en onder beleggers neemt het gemor toe. "Opzouten, dit soort bankiers."

Hij maakte een flitsende start, de verrassende opvolger van 'consensusbestuurder' Jan Kalff. Eind mei vorig jaar - hij was nog geen drie weken bestuursvoorzitter - kondigde Rijkman Groenink een ingrijpende koerswijziging aan. Aandeelhouderswaarde: dat zou onder de nieuwe topman met zijn 'tamelijke agressieve' leiderschapsstijl het leitmotiv zijn. Alles werd er op gericht om de aandelenkoers van ABN Amro van zijn plaats te krijgen.

Bij de publicatie van de halfjaarcijfers 2000, nu een jaar geleden, formuleerde Groenink daartoe aangescherpte financiële doelstellingen. Die moeten ervoor zorgen dat ABN Amro eind 2004 behoort tot de top-5 van een zelfgekozen groep van 21 gelijken (de zogenoemde peer group, of referentiegroep). Bij een verdubbeling van het aansprakelijk vermogen zou de winst per aandeel in de vier jaren na 1 januari 2001 met gemiddeld 17% per jaar stijgen, zo hield Groenink beleggend Nederland voor. Het rendement op eigen vermogen zou gemiddeld hoger zijn dan 25%.

"Ambitieuze doelstellingen", realiseerden Groenink en zijn financiële man Tom de Swaan zich toen al. Werden de financiële doelen bereikt, dan zouden alle beleggers die op 1 januari 2001 aandelen ABN Amro kochten hun investering begin 2005 hebben terugverdiend, beloofde Groenink nog. Het totale rendement op één stukje ABN Amro - dat is: koerswinst plus dividend - zou 100% bedragen, rekende de bestuursvoorzitter voor. Om er zeker van te zijn dat ABN Amro's winstgevendheid op niveau bleef, kondigde Groenink zes maanden later een rigoureuze sanering van het Nederlandse kantorennet aan.

Of dat voldoende is, moet nog blijken. Over het tweede kwartaal van dit jaar zal de club van Rijkman in ieder geval nog een flinke winstdaling bekendmaken, van 26% per aandeel, verwachten analisten. "Tot dusver hebben we nog geen herstel gezien van de economie of de aandelenmarkten en we verwachten ook niet dat dat voor 2002 alsnog gebeurt", schreef Diane Griffioen (Kempen & Co) deze week. Met name het onderdeel Wholesale (grote zakelijke klanten) zal opnieuw te lijden hebben van de malaise op de financiële markten, verwacht de analiste. Ze krijgt bijval van onder meer Caroline Galligan (William de Broë), Ton Gietman (HSBC) en Bart van der Feen de Lille (Rabo Securities).

Over de haalbaarheid van de financiële doelstellingen op de langere termijn uitten analisten al eerder hun bedenkingen. Griffioen verwacht voor heel 2001 wel degelijk een winstontwikkeling van 17%; alleen zal er volgens de analiste geen sprake zijn van een winsttoename, maar van een winstdaling. Griffioen houdt er dan ook terdege rekening mee dat de financiële doelen worden bijgesteld tot 'meer realistische' - lees: lagere - niveaus. Een 'meer pessimistische' winstverwachting voor 2001 verwacht de analiste ook. Eerder noemde Groenink een evenaring van de recordwinst over 2000 'een uitdaging'.

Een top-5-positie binnen de referentiegroep is dan ook verder weg dan ooit, zo blijkt uit de tracker die ABN Amro - zoals beloofd (maar oh wat duurde het lang) - op de eigen website plaatste. Eind juli bungelde De bank in de top-21 op de weinig eervolle 21ste plaats. Anderhalve maand eerder was dat nog een negentiende plaats. "We kunnen nog een plekje zakken, of twee zelfs", grapte De Swaan toen nog, in reactie op de opmerking dat de enige weg wel naar boven zou zijn. "We hebben nog 15 kwartalen te gaan", voegde de bestuurder er aan toe, "en we hebben er alle vertrouwen in dat we aan de doelstelling van een top-5-positie zullen voldoen."

Beleggers hebben dat, met nog 14 kwartalen te gaan, steeds minder. "Als ik de beloftes van een tijdje geleden van Groenink nu nog eens doorlees, dan zie ik nog niet veel punten succesvol uitgevoerd", merkt één van hen op in een discussiegroep op een beleggersite. "Om de heren dan nu al fors te belonen, lijkt me erg overdreven", sneert hij verder. Over de salarisverhogingen van de raad van bestuur van ABN Amro (+78%!) ontstond eerder dit jaar grote opschudding. Ook voor aandelentransacties van onder meer bestuurslid Rijnhard van Tets hebben beleggers geen goed woord over. "Deze bankiers weten dus wel dat het niet zo goed gaat bij 'De bank' en ze hebben ook weinig vertrouwen in de toekomst. Opzouten, dit soort lui", doet één zijn beklag.

Rijkman Groenink zelf kiest ondertussen voor een low profile. Sinds zijn aantreden gaf de nieuwe topman interviews aan de tijdschriften Beursplein 5, Elsevier en Management Scope, evenals aan Business News Radio en het televisieprogramma Buitenhof. De landelijke dagbladen liet Groenink nog even links liggen, maar daarin schijnt verandering te komen. Op de steun van analisten kan de bestuursvoorzitter nog wél rekenen. "Groenink is dé man om drastische stappen te nemen", stelt bijvoorbeeld Bart Van der Feen. Dat iemand anders uit de raad van bestuur dat net zo goed kan, betwijfelt de analist. "Er is eigenlijk geen alternatief." En daarmee lijkt Groenink zijn vier jaar wel vol te kunnen maken.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 11 augustus 2001