SOESTDIJK - Prins Bernhard bereikt vandaag de memorabele leeftijd van negentig jaar. De man van prinses Juliana, staat na een langdurige ziekte vorig jaar weer midden in het leven. Hij zet zich nog steeds vrijwel dagelijks in voor het Wereld Natuurfonds, waarvan hij ooit een van de mede-oprichters was.

Prins Bernhard

Maar verder heeft hij nog een groot aantal andere zaken om handen. Zo bouwt de prins aan grensoverschrijdende natuurparken met de Peace Parks Foundation. En als hij niet werkt, geniet hij zomers op zijn boot de Jumbo VI die in de haven van de Italiaanse plaats Porto Ercole ligt. Hij omringt zich daar graag met zijn familie en met misschien nog wel belangrijker een aantal van zijn vele goede vrienden. In een exclusief gesprek, dat deze krant in twee delen publiceert morgen volgt deel 2, spreekt de prins over zijn jeugd in Duitsland, zijn jaren als prins-gemaal, zijn schoonmoeder prinses Wilhelmina, begrafenissen en zijn huidige werk en Máxima. Als rode draad door het gesprek loopt het thema vriendschap. Want, zegt de prins: "Vriendschap is voor mij heel belangrijk."

Een week of twee voor zijn verjaardag treffen wij de prins in de Leuvenzaal van Paleis Soestdijk. Te midden van kunstwerken die verwijzen naar de Slag bij Waterloo en naar een portret van Anna Paulowna, de Russische vrouw van koning Willem II.

Genietend van een glaasje wijn vertelt de 90-jarige prins Bernhard uitgebreid over wat hem zoal bezighoudt.

Het is al wat later op de dag en het is borreltijd. De aangeboden koffie laten we voor wat het is. De prins houdt ervan genoeglijk te spreken onder het genot van een goed glas wijn. Een lakei schenkt ons dan ook een voortreffelijke Macon Lugny, Les Genièvres in.

"Vriendschap is een belangrijk deel in mijn leven", steekt de prins van wal. "In Nederland zijn er denk ik duizenden die zich vriend van mij noemen. Maar van de meesten weet ik niet of het wel echte vrienden zijn. Een vriend heeft iets extra's. Van een vriend weet ik zeker dat ik er altijd op kan rekenen en omgedraaid dat die persoon altijd op mij kan rekenen."

En dat zijn geen loze woorden, wat betreft de prins. Hij blijft voor de mensen staan, ook al gaat het minder goed met ze. "Ik heb vrienden bezocht in de gevangenis. Ik heb voor een vriend voor justitie borg gestaan, dat-ie het land niet zou verlaten voor de zaak voor de rechter kwam. Niet dat het veel hielp. Ze vatten het zo goed op dat ze hem toch hebben opgesloten", zegt de prins cynisch. "Later is hij met alle excuses vrijgesproken. De man was zo'n gentleman dat hij te fatsoenlijk was om schadevergoeding te vragen."

Geld lenen aan vrienden doet de 90-jarige liever niet. "Als je een vriend geld leent dan is normaal gesproken de vriendschap naar de bliksem. Want als hij niet kan terugbetalen, loopt hij met een complex rond dat hij je iets schuldig is. Weg vriendschap. Ik heb daarom vrijwel altijd via via geld geleend. Via een bank, die zegt dat het komt van stichting zus en zo, dat nooit duidelijk kan worden dat die persoon het geld van mij had. Sommigen hadden wel een vermoeden, maar ik heb het altijd stijf ontkend."

Loyaliteit is voor de prins heel belangrijk. Ook tijdens de moeilijkere periodes in zijn leven.

"Ik verwacht van vrienden dat als ik ze vraag of ze iets voor mij willen doen dat ze meteen ja zeggen. Maar het komt ook voor dat je ongevraagd een gebaar van vriendschap krijgt. Zoals bijvoorbeeld in de herfst van 1976 - na de Lockheed-affaire, red. -, toen kreeg ik een telefoontje van de Duitse Bondspresident Walter Scheel die me voor een diner uitnodigde. Had hij 25 vooraanstaande mensen uitgenodigd, alleen maar om te laten zien dat hij voor zijn vriend prins Bernhard een diner gaf. Zoiets apprecieer je dan."

Over de Lockheed-affaire kan de prins nog steeds verontwaardigd zijn. "Waarom zou ik geld in mijn zak steken als ik zonder probleem een veelvoud ervan aan liefdadigheid weggeef", zegt hij afgemeten.

De prins is nog steeds zeer actief op het gebied van de liefdadigheid. Allesomvattend daarin is zijn liefde voor de natuur. Zo heeft hij met eigen geld bijvoorbeeld het Prins Bernhard Natuur Fonds opgericht dat geld schenkt aan nationale en internationale natuurbeschermingsinstanties. Daarnaast kan ook het Wereld Natuur Fonds op zijn steun rekenen. Zeer na aan zijn hart ligt de Peace Parks Foundation die hij samen met zijn Zuid-Afrikaanse vriend Anton Rupert, in Nederland bekend van de Nederburg wijnen, heeft opgezet. De zakentycoon Rupert is evenals prins Bernhard een goede vriend van oud-president Nelson Mandela.

De Peace Parks Foundation was tien jaar geleden in eerste instantie een initiatief voor het creëren van een grensoverschrijdend park tussen het Krugerpark van Zuid-Afrika en Mozambique. Nu is het een wereldomvattend initiatief om de landsgrenzen die vaak willekeurig door natuurgebieden lopen te slechten.

Terwijl zijn ogen beginnen te twinkelen van enthousiasme: "En daarin is echt een heleboel te doen, want er zijn maar weinig landen die geen natuurparken met andere landen delen. Zo zijn we nu bezig om een reis van Nelson Mandela naar Korea voor te bereiden. Hij kan met beide presidenten gaan praten, want wat ons betreft wordt de gedemilitariseerde zone in het gebied een Peace Park."

Het geld dat daarvoor nodig is, komt onder andere van de Wereldbank maar ook van de 21 commissarissen die de prins en zijn Zuid-Afrikaanse vriend hebben weten te overtuigen. "Wie commissaris wordt moet een miljoen dollar betalen. Dat heb ik overigens allang betaald. Toen ze zeiden dat ik het in termijnen mocht doen, heb ik gezegd: 'Ben je gek! Als ik morgen dood neerval, krijg je geen cent meer'."

En niet alleen de grote lijn houdt de prins in de gaten. Ook inhoudelijk houdt hij de diverse acties in de gaten. "Zoals bijvoorbeeld die campagne waarin je wordt opgeroepen toch vooral leidingwater te drinken. Zoiets kan de mensen op het verkeerde been zetten. Ja hier in Nederland, maar er zijn weinig andere landen waar dat kan. Ik drink zelfs in Frankrijk, Spanje en Italië geen leidingwater."

Vriendschap en loyaliteit zijn ook twee begrippen die een rol spelen in zijn huwelijk met prinses Juliana. Bedachtzaam legt de prins uit: "Ik weet niet of je het vriendschap kunt noemen. Het is namelijk anders dan met mannelijke vrienden. Maar op mijn vrouw heb ik simpelweg altijd gerekend. Zo stond ze tijdens de moeilijke periode in 1976 pal achter me. We zijn ruim zestig jaar getrouwd en dit hier op Soestdijk is thuis. En het voelt altijd goed om thuis te komen."

Met genoegen denkt prins Bernhard terug aan hun 60-jarig huwelijksfeest enkele jaren geleden toen de hele familie meeging naar Kenia: "Toen was mijn vrouw nog echt goed. Ze heeft nu 24 uur per dag verzorging. Vaak herkent ze de mensen niet meer. Haar geheugen is eigenlijk weg. Maar toen Alexander en Máxima naar haar toegingen om over hun verloving te vertellen, reageerde ze weer prima op het woord verloving. Dat was prachtig."

"Een ding had ik al in de oorlog van haar moeder geleerd: Bemoei je niet met regeringszaken. Je kunt de koningin niet helpen. Alleen als ze me iets vroeg, gaf ik wel advies. Ze zei me eens: 'Als jij nou eens iets ziet of hoort dat ik zou moeten weten, zeg het me dan. Kan ik er met een minister over praten'. Overigens had ik het met haar moeder, Wilhelmina, fantastisch. Die heeft me in Engeland opgevangen en gezegd dat ze zou proberen mijn eigen moeder, die vast zat in Duitsland, te vervangen."

Niet alleen de oorlog was van essentieel belang voor de ontwikkeling van prins Bernhard. Morgen in het tweede deel van het gesprek vertelt de jarige prins openhartig hoe hij als 13-jarige jongen, alleen omdat hij prins was, op school wekelijks werd afgeranseld. Ook gaat hij in op zijn lange medische geschiedenis en op de vriendschap met testvlieger Gerben Sonderman. Over Máxima, de aanstaande vrouw van prins Willem-Alexander, zal hij zeggen: "Ze is fantastisch!"

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 29 juni 2001