BELGRADO/DEN HAAG - Iets meer dan twee jaar nadat hij werd aangeklaagd wegens misdaden tegen de menselijkheid gepleegd in Kosovo is de Joegoslavische ex-president Slobodan Milosevic vannacht aangekomen in Den Haag, waar hem berechting door het Joegoslavië-Tribunaal wacht.

De helikopter met Milosevic aan boord landt in Scheveningen. (Foto: anko stoffels)

Om kwart over een vannacht landde een helikopter met gedoofde lichten met Milosevic aan boord op de binnenplaats van de Penitentiaire Inrichting Scheveningen. De helikopter zou van vliegbasis Volkel afkomstig zijn geweest, waar het vliegtuig dat uit de Bosnische plaats Tuzla was vertrokken met Milosevic aan boord zou zijn geland.

Tot de uitlevering van Milosevic, het eerste voormalige staatshoofd dat voor het Tribunaal zal worden berecht, werd gisteren laat in de middag besloten door degenen die hem in oktober vorig jaar uit de macht in Belgrado verdreven.

Mogelijk zal Milosevic komende maandag al worden voorgeleid. Dan zal hij antwoord moeten geven op de vraag of hij schuldig dan wel onschuldig is aan vier punten uit de aanklacht, namelijk moord op 340 personen en deportatie en vervolging van 740.000 etnische Albanezen.

Zijn uitwijzing kwam op een opvallend moment, precies twaalf jaar nadat hij op het Merelveld in Kosovo ruim een miljoen Serviërs had opgejut. Zijn optreden toen, op 28 juni 1989 wordt alom gezien als het startsein van zijn project voor een Groot-Servië, dat de Balkan in vuur en vlam zette en leidde tot het uiteenvallen van voormalig Joegoslavië.

De Servische premier Zoran Djindjic, die zijn uitlevering gisteren gelastte, hield de Serviërs gisteravond voor dat "Slobodan Milosevic vandaag precies twaalf jaar geleden ons volk uitnodigde tot het realiseren van wat hij noemde de idealen van het hemelse Servië. Dat heeft geleid tot twaalf jaar oorlog, rampspoed en het uiteenvallen van ons land", aldus Djindjic gisteravond voor de Joegoslavische televisie.

Eerder op de dag had het Joegoslavische Hooggerechtshof nog getracht zijn uitwijzing te verhinderen, door een zaterdag aangenomen regeringsdecreet ongrondwettig te noemen. De leiders van de pro-westerse DOS-coalitie accepteerden die uitspraak niet, omdat het rechtscollege indertijd door Milosevic is aangesteld.

Zij stuurden de ex-president, die vanaf 1 april in de gevangenis zit, via Tuzla (Bosnië) naar Den Haag. "De boodschap is duidelijk", zei Jim Landale, woordvoerder van het Tribunaal, "niemand staat boven de wet." Milosevic zal in de Scheveningse gevangenis geen voorkeursbehandeling genieten, zo werd in Den Haag benadrukt.

Voor de Servische en Joegoslavische regeerders evenwel werd uitwijzing van Milosevic vooral ingegeven door het financiële wurgkoord dat de internationale donors, de Verenigde Staten voorop, hen om de hals hadden gelegd.

Vandaag vindt in Brussel een donorconferentie plaats, waar Joegoslavië bijna drie miljard gulden hulp hoopt binnen te halen. Zonder Milosevic in de koepel van Scheveningen, hadden de Joegoslavische democraten vandaag wellicht met een lege geldbuidel kunnen vertrekken.

Het Westen prees de Joegoslaven voor het versturen van Milosevic, een teken dat Belgrado meewerkt met het tribunaal. Het geld zal vandaag ook wel geen probleem meer vormen, zo werd uit alle westerse reacties duidelijk.

Pikant is nu vooral, dat de regering van de Servische deelstaat Joegoslavië bestaat verder uit Montenegro gisteren tot de uitwijzing besloot zonder overigens de Joegoslavische president Vojislav Kostunica daarvan in kennis te stellen. Kostunica is altijd kritisch geweest over het VN-Tribunaal. Hij reageerde gisteravond furieus op de uitlevering. De Joegoslavische president noemde de uitwijzing ongrondwettig.

Al even opmerkelijk is de reactie van het Joegoslavische leger, meer dan een decennium lang het voornaamste instrument van de macht van Milosevic en verantwoordelijk voor veel, maar niet alle bloedbaden op de Balkan. Het leger gaf een droge, bijna formele verklaring uit, waarin gesteld werd dat het defensieapparaat zich niet zal verzetten tegen de gang van zaken en slechts zal fungeren zoals het is bedoeld, als een van de staatsorganen onderhorig aan de gekozen regering.

De Tweede Kamer reageerde gisteravond verheugd op de uitlevering van Milosevic. Alle partijen zien in de uitlevering en de komende berechting een vorm van gerechtigheid voor de oorlogsmisdaden van de ex-president.

PvdA-Kamerlid Koenders reageerde gisteren opgetogen op de komst van Milosevic. "De Joegoslaven hebben een verheugend besluit genomen. Het is goed dat de persoon die zijn land jarenlang 'gegijzeld' heeft nu voor de rechter komt", aldus de sociaal-democraat.

Volgens VVD-Kamerlid Weisglas is de uitlevering totaal onverwacht. "Als je mij dit een jaar geleden had voorgelegd, dan had ik het voor onwaarschijnlijk gehouden." GroenLinks vindt het weliswaar achteraf jammer dat Milosevic via een decreet en niet via de grondwet is uitgeleverd, maar wijst er tegelijkertijd op dat het resultaat telt.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 29 juni 2001