MIAMI - Heriberto Mederos stond in Cuba bekend als 'El Enfermero', de Verpleger. Met een duivelse glimlach zou hij jarenlang politieke gevangenen in het psychiatrisch ziekenhuis van Havana op afschuwelijke wijze hebben gemarteld met elektroshocks.

Mederos woont nu in Miami, waar hij door zijn huwelijk met een Amerikaanse vrouw tot staatsburger van de VS is genaturaliseerd.

Ook Juan Lopez Grijalva wist zijn grimmige verleden van zich af te schudden. Grijalva voerde begin jaren tachtig een bloedig schrikbewind als één van de leiders van de gevreesde doodseskaders in Honduras.

Hij wordt als ex-chef van de geheime dienst verantwoordelijk gehouden voor de moord op tientallen linkse tegenstanders van het toenmalige regime in het Midden-Amerikaanse land. Grijalva woont sinds 1999 in Sweetwater, Florida. Hij kreeg in dat jaar een tijdelijke verblijfstitel als slachtoffer van de verwoestende orkaan Mitch.

Richard Krieger maakt jacht op beulen en aanstichters van genocide. (Foto: © 2001 Ren\xda Clement)

Mederos en Grijalva zijn niet de enige verdachte folteraars die in de VS een nieuw bestaan wisten op te bouwen. Volgens Richard Krieger, ex-medewerker van het ministerie van Buitenlandse Zaken, hebben maar liefst 800 'moderne' oorlogsmisdadigers een veilig heenkomen gevonden in de VS.

Krieger (67), die na de Tweede Wereldoorlog betrokken was bij de jacht op nazi's, heeft nu een dagtaak aan de ontmaskering van een nieuwe generatie beulen en aanstichters van genocide. De meesten zijn afkomstig uit Latijns-Amerika, Afrika en de Balkan.

"Er wonen in de VS ongeveer 400.000 slachtoffers van foltering, het is mede namens hen dat ik deze missie op mij heb genomen. Ik zal niet rusten voordat wij juridisch hebben afgerekend met de daders", zegt een verbeten Krieger wanneer wij hem ontmoeten nabij zijn kantoor aan de kust van Florida. Hij wil de exacte locatie geheimhouden uit voorzorg tegen mogelijke represailles. "Ik laat me door niemand bang maken", zegt Krieger, "maar ik heb wel een aantal veiligheidsmaatregelen moeten nemen."

Krieger zegt onlangs door de FBI te zijn gewaarschuwd voor de activiteiten van de geheime dienst uit Guatemala. Leden van een speciale eenheid, de Jaguars genaamd, zouden met instemming van de huidige regering naar de VS zijn gestuurd om getuigen tegen leden van de voormalige dictatuur onder druk te zetten. Volgens Krieger houden minstens drie oud-militairen uit Guatemala zich schuil in de VS.

De immigratie- en naturalisatiedienst (INS) houdt een zogeheten 'watchlist' bij van ongewenste personen. Bij gebrek aan juridische mogelijkheden voor het vervolgen van in het buitenland gepleegde oorlogsmisdaden, wordt het systeem van de watchlist door Krieger en zijn organisatie International Educational Missions aangegrepen bij pogingen om de meest grove schenders van mensenrechten uit de VS te weren.

De honderden oorlogsmisdadigers die zich al in de VS bevinden, hoopt Krieger alsnog het land uit te krijgen. Bij de INS pleit hij er regelmatig voor degenen die hun gruwelijke verleden hebben verzwegen, hun verblijfsvergunning of nationaliteit te ontnemen.

Sommigen zijn het land binnengekomen met hulp van inlichtingendiensten, zo vermoedt Krieger. Hij verwijst daarbij naar twee voormalige topgeneraals uit El Salvador. De ex-minister van Defensie José Guillermo García en Carlos Eugenio Vides Casanova waren beiden begin jaren tachtig tijdens de burgeroorlog in El Salvador belast met de leiding van het leger, dat tal van gruweldaden aanrichtte.

"Dit duo schermt nota bene met een aanbevelingsbrief van de mensenrechtenafdeling bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Maar de bewuste afdeling zegt van niets te weten. Ik denk dat de inlichtingendienst van het leger erachter zit. García en Casanova waren namelijk gelieerd aan de omstreden militaire academie School of the America's.

Ook de CIA zou betrokken zijn bij het binnenloodsen van oorlogsmisdadigers. Zo zou de Haitiaan Emmanuel Toto Constant aan zijn verblijfstitel zijn gekomen. In zijn vaderland is hij bij verstek tot levenslang veroordeeld, omdat hij als leider van een rechtse paramilitaire groep het brein zou zijn achter het afslachten in 1994 van meer dan 3000 aanhangers van de democratisch gekozen president Jean Bertrand Aristide. De INS heeft inmiddels zijn deportatie gelast.

Krieger krijgt mogelijk binnenkort een steun in de rug, wanneer het Amerikaanse congres zich buigt over een wetsvoorstel om de verwijdering van hedendaagse oorlogsmisdadigers te vergemakkelijken. Bovenaan zijn lijst staan nog steeds Mederos, alias El Enfermero, en Grijalva uit Honduras.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 6 juni 2001