AMSTERDAM - Tijdens zijn eerste belangrijke persconferentie heeft de gematigde president Mohammad Khatami, tevens de gedoodverfde favoriet van de Iraanse presidentsverkiezingen aanstaande vrijdag, het volk gisteren bezworen "dat er in Iran geen ruimte is voor lafaards die de wil van het volk weigeren te volgen".

Ook waarschuwde de zeer populaire Khatami niet toe te zullen geven aan "opponenten". Daarmee haalde de immer voorzichtig sprekende president voor zijn doen fel uit naar de conservatieven, die zijn beoogde hervormingen voor meer burgerrechten al jaren met harde hand blokkeren.

"Iran heeft het moeilijke pad genomen om de resten van de dictatuur weg te werken. Die beweging is onomkeerbaar, en ik zal niet zwichten voor geweld en extremisme", waarschuwde hij.

Een Iraniër kust een poster met de Iraanse president Mohammad Khatami. (Foto: AP)

Khatami herhaalde gisteren de beloften die hij vier jaar geleden deed. Zijn visie van meer burgerrechten, meer vrijheid voor de media, onbelemmerde partijvorming ('Iran voor alle Iraniërs') en een betere rechtsgang, hielp hem in 1997 met 70 procent van alle stemmen in het zadel.

Ook nu wordt een overweldigende overwinning voor Khatami voorspeld. Te meer omdat de andere negen kandidaten tot het conservatieve kamp behoren. Uit die hoek klonken de afgelopen dagen felle aanklachten tegen de president. Khatami zou volgens de 'haviken' het revolutionaire erfgoed van wijlen de Iraanse leider ayatollah Ruhollah Khomeiny te hebben verkwanseld.

"Er is geen ergere misdaad dan de bedoelingen van Khomeiny verkeerd voor te stellen voor een paar stemmen", meent ayatollah Mohammad Taqi Mesbah-Yazdi. Hij is lid van de machtige, conservatieve Raad van Experts, die de geestelijk leider van Iran aanwijst of afzet.

De ayatollah verwerpt Khatami's opvatting dat een geleidelijke overgang van de theocratie in Iran naar een vrijere, democratische staat, wel in overeenstemming is met de leer van Khomeiny. Mesbah-Yazdi: "Alle toespraken van Khomeiny gingen over God, islam en de koran, en daarvoor stierven honderden martelaren. En nu hebben we het over vrijheid?"

Dat de 'hardliners' met vrijheid van meningsuiting weinig op hebben, voelden vooral de media. De conservatieve Justitie sloot het afgelopen jaar ruim 40 hervormingsgezinde kranten en tijdschriften en deelde achter gesloten deuren draconische straffen uit aan tientallen kritische journalisten, studenten en opposanten van het regime.

De Iraanse Lente is voorbij, verzuchtten velen die tegelijkertijd de president verweten zijn mond te houden wanneer zijn aanhangers werden opgepakt. Khatami gaf gisteren min of meer toe dat die zwijgzaamheid mogelijk een misrekening was. "Als het in de toekomst nodig is om het publiek schendingen van de wet te laten weten, zal ik dat mogelijk doen", zei hij.

Wel drong Khatami er weer bij de Iraniërs op aan tolerantie en geduld te oefenen. "We hebben flink moeten betalen voor veranderingen die wellicht door gematigdheid voorkomen had kunnen worden."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 6 juni 2001