PRAAG - Dankzij de Bulgaarse douane worden de VN-blauwhelmen, onder wie elfhonderd Nederlandse soldaten, in het grensgebied van Eritrea en Ethiopië niet aan extra risico's blootgesteld. De Bulgaren onderschepten een wapenlading van 30 ton, bestemd voor Eritrea.
De wapens zijn afkomstig uit NAVO-lid Tsjechië. De daar geproduceerde wapens werden ondanks een internationaal wapenembargo voor Eritrea en Ethiopië in Tsjechië geladen in een Oekraïens toestel. Dat vliegtuig maakte een tussenlanding in Bourgas aan de Zwarte Zee, waar de Bulgaren de illegale wapenlading voornamelijk Kalashnikovs en munitie ter waarde van meer dan 600.000 gulden ontdekten.
Sinds december bestaat er een broos bestand tussen Eritrea en Ethiopië, maar beide landen zijn het nog over een aantal territoriale geschillen niet eens. Daarover wordt onderhandeld onder wakend oog van de VN-troepen, onder commando van de Nederlander Patrick Cammaert.
Als de wapenlading de Eritreërs had bereikt, dan zou dat de eerste verse wapenleverantie sinds maanden zijn geweest en had de strijd weer kunnen oplaaien. Eritrea had in ieder geval de nieuwe wapens en munitie kunnen gebruiken voor beperkte acties in het grensgebied om druk uit te oefenen bij de onderhandelingen.
Pijnlijk is bovenal dat de wapens uit toekomstig EU-lid Tsjechië afkomstig zijn. Een Tsjechische regeringswoordvoerder erkende gisteren beschaamd, dat de wapenlading, uit een niet met name genoemde Tsjechische wapenfabriek afkomstig is. Hij zei echter dat de wapens bestemd waren voor Georgië.
In de internationale wapenhandel is het schering en inslag om een leverantie aan een land onder embargo op papier te laten verlopen via een derde land. Het Oekraïense vliegtuig vloog echter helemaal niet naar Georgië, maar via Bulgarije en wilde vandaar rechtstreeks naar Eritrea koersen.
De Bulgaren lijken met de vangst zichzelf te willen revancheren voor oude beschuldigingen van dubieuze wapenhandel. Vaak wordt in dit soort gevallen het probleem in het geheim en diplomatiek opgelost, maar Sofia heeft op hoge toon opheldering gevraagd in Praag en Kiev.
Tsjechië werd zo gedwongen toe te geven, dat het de afzender is van de wapens, juist op een moment dat de internationale wereld meent dat Praag zich niet langer inlaat met duistere wapendeals.
De Bulgaren houden het toestel nog aan de grond en willen ook de lading pas vrijgeven als de zaak is opgehelderd. Een regeringsbron in Sofia liet duidelijk weten, dat de wapens in ieder geval niet naar Eritrea zullen gaan.