AMSTERDAM - De Nederlandse Spoorwegen hebben de gemeente Amsterdam tijdens de treinmisère op Koninginnedag langdurig aan het lijntje gehouden over de chaotische situatie op het spoor. Dat stelt burgemeester en korpsbeheerder Job Cohen.

De Amsterdamse burgemeester Job Cohen en politiecommissaris Joop van Riessen geven uitleg over de rellen bij het Centraal Station in Amsterdam tijdens de viering van Koninginnedag. De burgemeester wil de schade die werd veroorzaakt verhalen op de Nederlandse Spoorwegen. (Foto: ANP)

Volgens Cohen hield de NS de hele middag de schijn op dat de treinen, die al uren stilstonden, wel weer zouden gaan rijden, waarop werd besloten geen bussen in te zetten. Pas 's-nachts gebeurde dat alsnog.

De NS wast de handen echter in onschuld en houdt bij hoog en bij laag vol alles in het werk te hebben gesteld om de oranjegangers zo snel mogelijk op de plaats van bestemming te krijgen.

Volgens de Spoorwegen, daags na de chaos middelpunt van kritiek, valt tegen het ontaarden van een spoorwegchaos zoals op Koninginnedag simpelweg niets uit te richten.

"Bij het vervoer van grote groepen mensen zijn we afhankelijk van de discipline van de reizigers. Is die discipline er niet, dan zijn we heel kwetsbaar", zegt NS-woordvoerder John Krijgsman. "Het was een opeenstapeling van incidenten die elkaar versterkt hebben."

Maar Amsterdams burgemeester en korpsbeheerder Job Cohen neemt geen genoegen met die uitleg. Hij zegt de tonnen schade in zijn stad, toegebracht door vooral woedende reizigers die niet meer met de trein naar huis konden, deels te willen gaan verhalen op de NS.

Cohen heeft de NS en de ministeries van Verkeer, Justitie en Binnenlandse Zaken via een 'pittige brief' inmiddels om opheldering gevraagd over de chaos, die hem ertoe dwong de mobiele eenheid in te zetten. De ME gebruikte 200 traangasgranaten, de wapenstok en een waterkanon. Er raakten 24 agenten en 28 jongeren gewond. Van de 34 aangehouden relschoppers zaten er gisteren nog 22 vast. Ook zij kunnen volgens Cohen een claim verwachten.

Volgens de NS is de chaos te wijten aan het gedrag van een deel van de reizigers. "Uit ballorigheid, verveling of frustratie werd aan de noodrem getrokken, ruiten ingetrapt en brandblussers leeggespoten", zegt woordvoerder Krijgsman.

"Het duurt minstens tien minuten voordat een noodrem ontkoppeld is. Als er op verschillende plaatsen telkens aan die rem wordt getrokken en mensen over het spoor gaan lopen, kunnen we niet rijden en raakt het dienstenschema totaal in onbalans. Het is ons onvoldoende gelukt om dat op te lossen. Die noodrem is een zwakke schakel in de keten, maar soms wel van levensbelang en dus noodzakelijk."

Pas 's nachts om half twee werden, op last van de gemeente Amsterdam, bussen van het Gemeentevervoerbedrijf ingezet, met overwerkende buschauffeurs. Het feit dat er rond die tijd, vele uren na het ontstaan van het spoorweginfarct, nog maar mondjesmaat treinen reden en een deel van de wachtende massa gedoemd was om op de perrons te overnachten, leverde de NS gisteren een stortbui aan woedende telefoontjes en emails op. Volgens NS-woordvoerder Krijgsman was er echter niets aan die situatie te doen. "Of er was geen materieel, of geen personeel, of er was wel weer een ruit ingetrapt of aan de noodrem getrokken, waardoor de trein het station niet kon verlaten."

Ook de karige informatievoorziening in Amsterdam CS zette kwaad bloed bij de wachtende meute. Volgens NS-woordvoerder Krijgsman zat er niet veel anders op dan zuinig met de informatie om te springen. "Soms kun je beter niets roepen. Melden dat er een trein klaarstaat voor vertrek, betekent een stormloop naar dat perron. Dan zit die trein direct weer stampvol, wordt er weer aan de noodrem getrokken en zijn we weer terug bij af."

Reizigersvereniging Rover verwijt de NS dat de verkeersleiding 'de stekker eruit heeft getrokken' toen de chaos niet meer te overzien was. "Kennelijk heeft de NS geen draaiboek voor dit soort situaties. De NS, de politie en Railverkeersleiding hebben gebrekkig samengewerkt."

Volgens NS-woordvoerder Krijgsman is de stekker er inderdaad uit getrokken, maar zat er niets anders op. "Als er een dode was gevallen op de rails, had niemand ons dat ooit vergeven."

De Amsterdamse driehoek (gemeente, politie en justitie) zal het optreden deze week evalueren. Cohen verwacht dat aan het einde van de week een rapport klaar is.

Of de NS de zaken nu anders gaat aanpakken, kon Krijgsman nog niet zeggen. "Het is te vroeg om in de toekomst te kijken. Eerst moeten we de chaos van Koninginnedag in kaart brengen."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 2 mei 2001