DEN HAAG - Het paarse kabinet heeft gisteravond onder enorme hoogspanning een akkoord op hoofdlijnen bereikt over de begroting voor volgend jaar. In totaal wordt voor volgend jaar f7,9 miljard uitgetrokken voor extra uitgaven.
Minister Borst (Volksgezondheid) krijgt er ruwweg f3,3 miljard bij voor de knelpunten op de arbeidsmarkt voor zorgpersoneel, terwijl ook voor de wachtlijsten en de huisartsen veel extra geld komt. "Ik kan alle problemen aanpakken, maar niet allemaal in een keer," aldus Borst, die verwacht dat ze ook de huisartsenstaking kan voorkomen.
Ook minister Hermans, die ruim f2,2 miljard extra krijgt, stelde vannacht na afloop van de beraadslagingen dat hij tevreden was met het resultaat. Een een groot deel gaat naar hogere salarissen voor de leraren, maar is er ook geld voor schoolgebouwen en het basisonderwijs.
Nooit eerder verliepen de paarse begrotingsonderhandelingen zo moeizaam. Hoewel er vandaag door het kabinet nog verder wordt gesproken ligt het volgens Hermans vast dat de zogeheten Zalmnorm, de strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven, overeind blijft. Volgens een PvdA-bewindsman is de Zalmnorm wel "opgerekt".
Gisteravond moest zelfs de zogenoemde 'biechtstoelprocedure', waarbij de bewindslieden één voor één met Zalm hun financiële eisen doorlopen, uit de kast worden gehaald om uitkomst te bieden.
Ongeveer f1,2 miljard extra gaat naar de ministers Korthals (Justitie) en De Vries (Binnenlandse Zaken) om met name de veiligheid te verbeteren. Zo komt er geld voor politieagenten, het communicatieproject C2000 bij de politie, de aanpak van XTC en de rampenbestrijding.
Verder zowel f200 miljoen naar gemeenten en provincies als naar de rijksoverheid en defensie. Ook hier speelt het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden voor de ambtenaren een belangrijke rol. Daarnaast komt er onder meer f200 miljoen voor natuur en milieu en f100 miljoen voor de inburgering van oudere allochtonen.
Zalm heeft f7,9 miljard bij elkaar gesprokkeld door geld dat op begrotingen niet werd uitgegeven opnieuw te gebruiken en ook door een aantal kleine bezuinigingen te plegen.
Borst en Hermans vielen met name over de bezuinigingen en besparingen op hun uitgaven, die door Zalm eveneens waren opgenomen in zijn voorstel. PvdA-fractievoorzitter Melkert eist miljarden extra voor de salarissen van overheidspersoneel en wil zelfs de Zalmnorm overboord zetten. Zijn VVD-collega Dijkstal heeft gedreigd dat de liberalen in dat geval het kabinet opblazen.
In het kabinet is gisteren ook gesproken over een pakket van circa f2,3 miljard aan lastenverlichting voor 2002. Zo wordt f300 miljoen uitgetrokken voor milieu en f200 miljoen voor het verlagen van de lasten van automobilisten via onder meer een lagere wegenbelasting. Voor ondernemers is datzelfde bedrag gereserveerd om de vennootschapsbelasting met 1% te verlagen tot 34%.
De helft van de lastenverlichting gaat echter naar het verbeteren van de arbeidsmarkt en het tegengaan van de zogenaamde armoedeval, waardoor mensen met een uitkering er niet op achteruit gaan als ze haan het werk gaan. Zo krijgen werknemers van 58 jaar en ouder straks een hogere belastingkorting en hoeven hun werkgevers minder premies af te dragen.