Het Telegraaf-iDe KrantNieuwsLinkSportLinkDFT.nlDigiNieuws
za 21 april 2001  
---
De krant 
Voorpagina Telegraaf 
Binnenland 
Buitenland 
Telesport 
Financiële Telegraaf 
Archief 
ABONNEER MIJ 
De prins en Maxima 
Fiscus 2001 
Scorebord 
Jaaroverzicht 
---
Telegraaf-i
---
Ga naar 
Auto's 
Reis & Vakantie 
Wonen 
Baan & Carrière 
Financieel actueel 
Show & Film 
Weerberichten 
Souvenirs 
---
Kopen 
 Vraag & Aanbod/ 
Speurders
 
Veiling 
Prijsvergelijker 
Winkelen 
---
Met Elkaar 
Live chatten 
Discussiëren 
Kaartje sturen 
E-mailen 
---
Mijn leven 
Horoscopen 
Psychologie 
---
Contact 
Adverteren 
Mail ons 
Over deze site 
Bij ons werken 
[terug]
 D E   F I N A N C I Ë L E   T E L E G R A A F 
 
ACTUEEL FINANCIEEL NIEUWS: WWW.DFT.NL
  Marktwerking vraagt om
sterkere regie overheid

   
 

DEN HAAG - 'Morgen toch staking op het spoor'. Hoeveel mensen werden de afgelopen weken niet verrast door dit bericht. Directie en bonden konden het maar niet eens worden. En de overheid? Die stond erbij en keek ernaar. "Het enige wat ze kunnen doen is boetes van zo'n ƒ20 miljoen per dag opleggen. Maar die gaan later wel weer van de winst af", schetst hoogleraar bestuurskunde Derksen de dilemma's van de overheid als marktmeester én 100% aandeelhouder.

"Netelenbos zei terecht dat hier zowel de tucht van overheid als die van de markt ontbreekt."

Klik op de foto voor een afbeelding op volle grootte (426x284, 21kb)
Wie rekent de NS-directie erop af dat ze het personeel niet in de hand kan houden? (Foto: ANP)
"De politiek blinkt nog niet uit in privatiseringstrajecten", concludeert Derksen eufemistisch. Als voormalig lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) laakt hij het gebrek aan regie van de regering. "Privatisering vraagt om een sterkere regiefunctie. Het is duidelijk dat het personeel van de NS aangepakt moet worden. En het is ook duidelijk dat de directie het niet goed doet. Maar wie rekent de directie erop af dat ze niet in staat zijn het personeel in de hand te houden? Hier zie je weer dat marktwerking geen garantie is dat het beter wordt."

Voor de WRR deed de hoogleraar vorig jaar onderzoek naar de manier waarop de overheid omgaat met de privatisering van publieke taken. Conclusie: De overheid is in het verleden vaak te ondoordacht overgegaan tot privatisering. "Omdat ze hoge verwachtingen niet konden waarmaken en ook de beoogde besparingen niet werden bereikt, is de privatisering in een aantal gevallen mislukt en gedeeltelijk of soms zelfs helemaal teruggedraaid", aldus de hoogleraar. "Kijk maar naar het loodswezen. De privatisering heeft ertoe geleid dat we in ons land één bedrijf hebben dat schepen de havens binnen loodst."

Derksen noemt het opvallend dat het debat over de publieke belangen nauwelijks of niet gevoerd wordt. "De overheid krijgt heel veel geld binnen door de verkoop van al die aandelen. Meestal gaat het alleen over de vraag: is er een markt? Ze zouden het echter ook nadrukkelijk moeten hebben over wat ze de burger willen garanderen. Goed openbaar vervoer bijvoorbeeld. Hoe zorg je dat er in de spits in met name de Randstad meer treinen rijden? Voor de NS zijn die extra treinen een kostenpost. Voor hen zou het voordeliger zijn om met dezelfde hoeveelheid treinstellen te rijden als de rest van de dag."

"Bovendien hebben ze als private onderneming meer tijd besteed aan hun investeringen in World Online en Telfort dan aan de aanschaf van nieuw materieel. En dat kun je ze ook niet kwalijk nemen, want het levert meer op. Maar je kan je wel afvragen of het dan verstandig is om het rijden van treinen dan in handen van een private onderneming te leggen. Gelukkig heeft de overheid de infrastructuur gehouden. Zo kunnen ze nog enige invloed uitoefenen", zegt Derksen.

Dat een markt niet vanzelf functioneert, bleek ook tijdens het onderzoek van WRR. "De lobby van de NS bestond uit twee elementen. Er mag geen concurrentie komen op het spoor en we willen naar de beurs. Vaak wordt vergeten dat bedrijven helemaal geen behoefte hebben aan concurrentie, ze hebben het liefst een monopoliepositie. Om echte concurrentie te creëren, heb je dus een krachtige marktmeester, lees overheid, nodig."

Derksen is er dan ook nog niet van overtuigd dat het marktdenken in de zorg zal zegevieren. "Bij nutsvoorzieningen als gas, water, licht en telecom, zijn de publieke belangen nog redelijk overzichtelijk. De burger moet voor een goede prijs zijn gas geleverd krijgen. Punt. Maar als we het gaan hebben over de sociale zekerheid en zorg, komen we in een veel lastiger pakket terecht. Want wat is redelijke zorg en wat een redelijke prijs?"

De Sociaal Economische Raad (SER) adviseert een zogenoemd basispakket voor iedereen. Er wordt nog druk gestudeerd welke zorg daar precies in zou moeten zitten. Volgens Derksen zullen verzekeraars niet alleen concurreren op de premie maar ook op de kwaliteit van dat basispakket. "Dan krijg je bijvoorbeeld de garantie dat je naar het Haagse Bronovo ziekenhuis gaat. Lig je op stand, een vleugel van de koningin af!"

"Er wordt geroepen dat meer premie voor lekkerder eten of een televisie op de kamer is niet zo erg is. Maar als we eerlijk zijn, weten we dat het hier niet gaat om de toetjes en of er slagroom op zit. De vraag die we onszelf moeten stellen is of we het acceptabel vinden dat mensen die meer geld te besteden hebben betere zorg krijgen en dat anderen, die minder geld hebben, die zorg wordt onthouden."




 


za 21 april 2001

[terug]
     
© 1996-2001 Dagblad De Telegraaf, Amsterdam. Alle rechten voorbehouden.