LELYSTAD - De boerenorganisaties moeten hun reserves aanspreken om hun achterban te steunen in de mond- en klauwzeercrisis. "Het is toch te gek dat kleine kinderen de deuren langs gaan om een paar centen voor de boeren te verzamelen, terwijl het bij de boerenorganisaties barst van de fondsen met daarin een bedrag naar schatting ƒ1 miljard", stelt oud-LTO-bestuurder en melkveehouder Jan Cees Vogelaar.

"Daar kan best een procent of tien of vijftien afgehaald worden om de mkz-boeren financieel te ondersteunen."

Oud-boerenbestuurder Jan Cees Vogelaar. (Foto: ANP)

De fondsen zijn ontstaan door verkoop van onder meer accountantskantoren, proefboerderijen en verzekeringsmaatschappijen die ooit in handen waren van de regionale boerenorganisaties. Ook is er vermogen overgebleven bij opheffing van organisaties die in de landbouw werkzaam waren. Sommige fondsen beheren tientallen miljoenen guldens. Zo kreeg de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie ZLTO (opvolger van de machtige Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond) onlangs nog een nabetaling van ƒ350 miljoen voor de verkoop van verzekeringsmaatschappij Interpolis. ZLTO is dan ook verreweg de rijkste van alle LTO-organisaties.

Vogelaar, oud-voorzitter van de LTO-vakgroep melkveehouderij, heeft inmiddels een open brief gestuurd aan bestuursleden van de stichtingen die namens de boeren geld beheren. "Het zou vreemd zijn als de maatschappij een gebaar maakt van grote klasse en de sector zelf dergelijke vermogens onaangetast laat. Stel op de zo kort mogelijke termijn tien procent van het vermogen beschikbaar. Steek uw nek uit en doe het. Niemand die het u kwalijk nemen zal", zo schrijft hij.

Volgens de melkveehouder uit Lelystad moeten de fondsbeheerders niet aankomen met allerlei "flauwe smoezen" waarom de miljarden niet kunnen worden uitgegeven. "Zoals dat het geld al belegd is of bestemd is voor speciale projecten. Je kunt het gewoon niet maken dat de Nederlandse bevolking tijdens een tv-actie bijna ƒ4 miljoen geeft, terwijl je als sector zelf niet over de brug komt."

Het probleem is volgens Vogelaar dat er bijna geen zicht is op wat er in de fondsen zit en door wie ze beheerd worden. "De bedragen in de fondsen variëren van een paar ton tot vele miljoenen. Zo is er in het noorden van het land het Mesdag-fonds, waarin zo'n ƒ25 miljoen zit dat bestemd is voor projecten. Maar een goed overzicht van hoeveel geld waar zit is er eigenlijk niet. Ook wordt er over het beheer van de fondsen vaak geen verantwoording afgelegd naar de boeren toe."

De miljardenreserves van agrarisch Nederland zijn een gevoelig thema in boerenkringen. LTO-Nederland noemt de oproep van Vogelaar een "sympathieke suggestie". "Daarmee zou je een hoop boeren tegemoet komen. Ik ben benieuwd hoe de organisaties hierop zullen reageren", zegt LTO-woordvoerder Jack Luiten.

"Het geld van de boeren is veelal ondergebracht in stichtingen die een eigen beheer voeren over de fondsen. De stichtingen formuleren vaak een soort doelstelling voor de gelden." Zo heeft het ZLTO-fonds dat de Interpolis-miljoenen beheert als doelstelling de duurzaamheid van de Nederlandse land- en tuinbouw te bevorderen. "Dat valt toch makkelijk in te passen bij de mkz-problematiek", aldus Luiten.

Of de schatrijke ZLTO met wat miljoenen over de brug komt voor de gedupeerde mkz-boeren, valt nog te bezien. "We bekijken op dit moment wat we kunnen doen voor de boeren, ook financieel", zegt woordvoerster Margot Venner. "Maar daar ga ik echt geen percentages aan verbinden. En bovendien krijgen de boeren ook al geld uit het Diergezondheidsfonds."

De gelden in dit fonds, dat is opgericht op initiatief van Vogelaar, is bestemd voor calamiteiten als mkz-uitbraken. Het fonds, goed voor ƒ1 miljard, dekt echter niet de vervolgschade die boeren hebben als hun bedrijf wordt geruimd.

za 21 april 2001