Werkgevers denken aan
verlagen wao-uitkering
door ROB SEBES en ALEX DE VRIES - AMSTERDAM, woensdag
De dit jaar sterk toegenomen instroom in de wao baart
de werkgeversorganisatie VNO-NCW en de vakcentrale FNV grote zorgen.
VNO-NCW pleit voor strengere keuringen en meer controle daarop.
"Als dat binnen twee jaar geen effect heeft, komen we op een punt
dat we moeten discussiëren over een verlaging van de
wao-uitkering."
Dat zegt VNO-NCW-directeur sociale zaken mr. Niek Jan
van Kesteren. De FNV wil niets weten van een verlaging van de
wao-uitkering, maar wil wel voor de keuringsartsen een systeem van
'intercollegiale toetsing' invoeren.
In 1993 werden de duur en de hoogte van de wao-uitkering
na een hevige politieke discussie beperkt. Dit tot woede van onder meer
de FNV. "Het is klinkklare onzin om nu weer over de hoogte van de
wao-uitkeringen te beginnen", aldus FNV-bestuurder Agnes
Jongerius. "Als de uitkering lager wordt, is dat absoluut geen
garantie dat er meer mensen uit de wao stromen."
Volgens Jongerius liggen de problemen heel ergens
anders, namelijk bij de rol van de arbo-diensten als begeleiders van
het ziekteverzuim in het 'voortraject' van de wao.
Eenzijdige discussie
Van Kesteren vindt daarentegen dat er door de
vakbeweging een eenzijdige discussie wordt gevoerd, waarbij de
verantwoordelijkheid van de werkgevers wordt overdreven en wordt
vergeten dat zieke werknemers een eigen verantwoordelijkheid hebben.
Uit een maandag in deze krant gepubliceerde 'quick scan'
van het ministerie van Sociale Zaken blijkt dat keuringsartsen van de
uitvoeringsinstellingen (uvi's) zoals GAK, Cadans en SFB het afgelopen
jaar mensen met ziekteklachten eerder dan in het verleden
arbeidsongeschikt verklaarden.
Dit jaar neemt het aantal wao-uitkeringen netto met zo'n
25.000 toe. Volgens het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen
(Lisv), die de scan uitvoerde, wordt de sterke toename van het aantal
wao-uitkeringen voor een groot deel veroorzaakt door de 'route' in het
keuringstraject en de rol van de keuringsartsen.
Volgens de FNV komen de kwalijke gevolgen van de
privatisering na het afschaffen van de Ziektewet nu pas goed aan de
oppervlakte. Jongerius stelt dat het effect van de (verplichte)
ziekteverzuim-begeleiding van arbo-diensten in bedrijven te
verwaarlozen is als het om de wao gaat. Deze diensten hebben een
zogenoemde 'poortwachtersfunctie' gedurende de eerste 12 maanden
ziekte, daarna buigen de keuringsartsen van de desbetreffende uvi zich
over de zieke werknemer.
Het samenspel tussen werkgevers, arbo-diensten en uvi's
hapert ernstig, aldus de FNV. Arbo-diensten zijn volgens Jongerius
alleen geïnteresseerd in de kortlopende verzuim-gevallen.
"Dat is een ontsporing van de marktwerking. Werkgevers sluiten
minimale contracten met arbo-diensten af. Zieke werknemers die meer
aandacht nodig hebben, vallen in het eerste ziektejaar tussen wal en
schip. De werkgevers zouden ook meer hun verantwoordelijkheid moeten
nemen en niet achterover moeten leunen. Zij denken dat ze alle risico's
hebben afgedekt via 'kale' contracten met de arbo-diensten."
"De arbo-diensten schuiven de voor hen
arbeidsintensieve en dus 'dure gevallen' in de 12e maand van de
ziekteperiode gewoon door naar de uvi, die nauwelijks informatie krijgt
over het ziektebeeld", vervolgt Jongerius. Om veel beter te kunnen
beoordelen of iemand werkelijk recht heeft op een wao-uitkering, moeten
ook de keuringen bij de uvi's beter worden aangepakt, aldus Jongerius.
"Ik denk dan aan intercollegiale toetsing voor
keuringsartsen. Dat betekent dat iedere keuringsarts wordt verplicht
over elke wao-keuring overleg te plegen met een collega bij een andere
uvi of in een andere regio. Want het is onacceptabel dat, zoals nu het
geval is, de keuringen in Goes anders uitpakken dan die in Arnhem. Het
is de enige mogelijkheid om weer vat te krijgen op de versnipperde
uitvoering."
Volgens de FNV mag een zieke werknemer daarom niet
langer afhankelijk zijn van één keuringsarts.
"Artsen moeten over hun schutting heen durven kijken. Hun
solistische rol moet worden doorbroken."
VNO-NCW steunt het FNV-pleidooi voor meer controle op de
keuringen. Van Kesteren vindt echter het verwijt dat werkgevers geen
belang zouden hebben bij herstel van hun zieke werknemers in de eerste
12 maanden van hun ziekte een "karikatuur van de
werkelijkheid".
De Lisv-cijfers geven volgens hem aan dat de sociale
partners en de politiek, net als in 1993, op een kruispunt zijn
aangekomen. "Als de keuringen verder verslappen en de instroom
blijft toenemen, is er vooral in die eerste 12 maanden een extra
prikkel nodig. De beste prikkel is nog altijd die in de portemonnee van
mensen." VNO-NCW is als vanouds kritisch over de 100% doorbetaling
van het loon in dat eerste jaar van ziekte. "Je neemt hiermee
bewust een risico."
"Levert de strengere aanpak de komende twee jaar
niets op, dan zullen we toch moeten gaan praten over de verlaging van
de wao-uitkering", aldus Van Kesteren. Dat dit onderwerp bij de
vakbeweging als een rode lap op een stier werkt, neemt hij op de koop
toe. "Ook al breekt de hel los, het gaat er uiteindelijk om dat
zieke werknemers niet zonder meer naar de uitgang worden gemanoeuvreerd.
|