Eeuwen van verwondering
Al in de vroegste tijden maakten aardbewoners zich zorgen over de plotseling verdwijnende zon. De laatste eclips in Nederland was alleen boven een paar Waddeneilanden te zien, op 3 mei 1715. Een volledige zonsverduistering is boven Nederland niet voorgekomen sinds 17 juni 1433.
Jammer genoeg is over die volledige gebeurtenis bijzonder weinig materiaal achter gelaten voor de eeuwigheid.
Wil Carton uit Castricum houdt zich al jaren bezig met onderzoek en berekeningen van vroegere zonsverduisteringen. Hij heeft vijftien jaar geleden, aan de hand van verbeterde gegevens, met een computer de eclips van 3 mei 1715 opnieuw nauwkeurig berekend en kwam tot een slotsom dat deze op de eilanden Texel, Vlieland, Terschelling en het westelijk deel van Ameland inderdaad totaal geweest moet zijn.
Dit zou betekenen dat de totaliteitsgordel van deze zonsverduistering wel degelijk over ons land liep. Naar aanleiding van zijn bevindingen schreef hij een brief aan het Eise Eisinga Planetarium in Franeker. Geprikkeld door de gegevens gingen onderzoekrs van het planetarium op zoek naar meer feiten over de verduistering in 1715.
Als eerste werd gezocht in de gemeentearchieven op de eilanden. Die lieten de onderzoekers in de steek; er was niets over te vinden. Na enig verder graven werd duidelijk dat drs. K. Terpstra, een bekend schrijver in Friesland, in 1986 een dagboekje van een onderwijzer uit Donrijp, genaamd Hoyte Roucoma (1661-1719), opnieuw had bewerkt en uitgegeven.
In het dagboek stond ook een kleine passage over de bewuste dag: "Den 3en Mey, tusschen 9 en 10 uir voor noen, was er een groote verduysteringe in de zon, soodanig, dat ik de school zoo lang moest stil staan laaten en niets meer zien konde als in de nagt. Ik weet niet dat ik ooyt zulken grooten verduysternisse beleefd hebbe, maar āt duyrde niet lang."
Dit berichtje bevestigde de bevindingen van Carton. Maar tot op heden is over deze zonsverduistering geen enkel bericht naast dat van Roucoma teruggevonden en dat blijft een merkwaardige zaak. Als het op die bewuste dag helder weer is geweest, moet het meer mensen zijn opgevallen.
De uiteindelijke conclusie kan momenteel niet anders luiden dan dat het op 3 mei 1715 een zwaar bewolkte dag geweest moet zijn. Maar het planetarium geeft nog niet op en zoekt nog steeds naar nieuwe gegevens.