'Ik ben een oude Afrikaan'

Ontwikkelingshulp een gevoelig strijdpunt

Als jong Duits diplomaat bouwde Claus, opnieuw in het bijzonder over Afrika, professionele deskundigheid op. Hij kreeg een post in Ivoorkust en droeg verantwoordelijkheden op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Bonn.

Na zijn huwelijk in 1966 met prinses Beatrix werd er voor hem in een reeks van jaren naar zinvolle functies, vooral ook bij de hulp aan de Derde Wereld, gezocht.

Maar juist in zijn aanvangstijd werd in Nederland ontwikkelingshulp een gevoelig strijdpunt. Politiek Den Haag raakte steeds meer gepolariseerd. Die hulp kreeg grote symboolwerking voor zogenoemde progressieve kringen.

De buffer

De toenmalige premier Piet de Jong en zijn minister Udink dachten met een boven de partijen staande prins Claus tot maatschappelijke consensus te kunnen komen.
	De Jong en Claus Foto:Anefo

Zij benoemden hem daarom in 1970 tot voorzitter van de steeds geruchtmakender Nationale Commissie voor Ontwikkelingsstrategie (de NCO), die zich bezighield met de voorlichting over de problematiek in ontwikkelingslanden. De NCO moest een doorsnee van de Nederlandse samenleving, van links tot rechts en van actiegroep tot plattelandsvrouw van het nut van ontwikkelingshulp overtuigen.

Linkse prins

	De prins geloofde zelf ook dat de wereld verbeterd kon en moest worden, wat hem toen het predikaat 'de linkse prins' zou opleveren.De NCO werd steeds vaker de commissie-Claus genoemd. Van de beoogde consensus kwam niet veel terecht. Er werd heftig gediscussieerd, maar besluiten vielen meestal links uit. Claus werd een mikpunt.
Oud-minister Udink

Toen sympathisanten van bevrijdingsbewegingen en vervolgens ook het Angola- comité, dat een boycot van Angola-koffie op touw wilde zetten, subsidie toegewezen kregen, was het huis te klein en moest Claus deze functie opgeven. De prins had de pijnlijke les geleerd dat politieke grenzen zijn functioneren bepaalden.

Onmisbaar
Het zou nog een aantal zware jaren vergen voor hij zijn draai echt vond. In 1978 werd de prins de in de loop der tijd zeer geloofwaardige Bijzonder Adviseur van een lange reeks Nederlandse ministers van Ontwikkelingssamenwerking.

Toen Beatrix in 1980 de troon besteeg, ontstond er een politieke discussie of prins Claus dit adviseurschap wel kon voortzetten. Zou dit niet tot aanvaringen in verband met de ministeriële verantwoordelijkheden leiden? De toenmalige minister Jan de Koning was kort maar krachtig: "Claus kan niet gemist worden!"