AMSTERDAM - Met een terugval van 12% in het aantal nieuw verkochte exemplaren (ruim 530.000) lijkt sprake van een crisis op de Nederlandse automarkt. Líjkt, want we hebben nu eenmaal topjaren achter de rug. De echte klappen vallen bij de Japanners, die worden getroffen door verkoopdalingen van meer dan 40%. Franse merken, ooit bedreigd, slaan keihard terug.

In 1999 werd met 611.487 verkochte nieuwe wagens nog een all time record gevestigd en ook het jaar dáárvoor lag de afzet met dik 543.00 auto's nog nipt boven de afzet van 2001. Maar daarmee hebben we de topjaren dan ook gehad. We moeten zelfs tot 1990 teruggaan om weer een jaar te vinden waarin meer dan 500.000 auto's (door de RAI Vereniging beschouwd als 'langjarig gemiddelde') op kenteken werden gezet. Zó slecht was 2001 dus nog niet.

Het echte spektakel ligt achter de totaalcijfers verborgen. Allereerst: Nederland is en blijft Opelland. Het Duitse merk gaat ook over 2001 met bijna 69.000 verkochte wagens aan de leiding. Met een verkoopdaling van 10,5% verslaat het merk de markt. De nummer twee, Volkswagen (het merk, niet het concern) mag dan het genoegen hebben gesmaakt om met de Golf de best verkochte auto van Nederland te hebben, maar met een verkoopteruggang van 18,5% doen de Wolfsburgers het in feite slechter dan Opel. Dat ligt met name aan het feit dat het met praktisch alle modellen van VW vorig jaar minder goed is gegaan, óók met de Golf, ondanks de nog altijd sterke positie die dat model op de leasemarkt heeft. Opel heeft echter goed gescoord met modellen als de Agila, de Zafira en (in mindere zin) de Corsa, zodat daarmee de pijn voor de Astra (dik 30% minder) kon worden verzacht.

In de Top 10 van best verkochte merken valt verder op dat de Franse merken veel terrein hebben gewonnen. Voor Renault (derde met 49.777 auto's) gaat dat maar beperkt op, want dat merk laat nog 5,4% verlies noteren, maar Peugeot (vijfde met 47.418) en Citroën (zevende met 21.861) hebben zelfs béter verkocht dan in 2000, respectievelijk 4,2% en 11,7%. In een dalende markt een prestatie van formaat. Met dank aan de C5 (Citroën) en de 307 (Peugeot).

Een schril contrast met de Japanse autofabrikanten, een decennium geleden nog beschouwd als de doodsteek voor de Europese en Amerikaanse concurrentie. Van de negen merken kon alleen het dure Lexus iets meer verkopen, maar moederbedrijf Toyota moest in Nederland een daling van 21,7% slikken. Het kan echter nog veel erger. Van de eertijds respectabele marktpositie die Honda had, is niets over. Zegge en schrijve 3.387 Honda's werden er vorig jaar verkocht, 37,5% minder dan in het al desastreuze 2000. Daihatsu (min 40,9%), Mazda (min 43,1%), Nissan (min 25%) en Subaru (min 44,8%) bakten er ook niet veel meer van. Mitsubishi doet het met 12,3% minder dan nog relatief goed. Dat ligt niet in de laatste plaats aan de mini-MPV Space Star, die hier in Born wordt geproduceerd en dus yenonafhankelijk kan worden geprijsd. Het is dan ook met afstand het best verkochte model van Mitsubishi. Suzuki, met veel productie in goedkope landen als Hongarije en India, doet het met slechts 4,5% daling het beste van alle Japanse merken.

De dure yen en de hoge koers van het pond (Nissan, Honda en Toyota hebben fabrieken in Engeland) kunnen niet alleen verantwoordelijk worden gesteld voor de slechte prestaties. Ook de BPM (Belasting op Personenauto's en Motorrijwielen) nekt steeds meer fabrikanten en importeurs. Het maakt Nederlandse auto's voor de consument duurder, maar om dat effect te dempen hebben sommige fabrikanten in het verleden de neiging gehad om de kale prijs voor de Nederlandse importorganisaties iets lager te stellen dan in andere landen. Een producent verdient daardoor op iedere in Nederland verkochte auto minder, terwijl er (zeker met de komst van de euro) ook nog eens kopers uit het buitenland worden gelokt. Reden waarom steeds meer autoproducenten overwegen om de kale autoprijzen in heel Europa gelijk te trekken. Een aantal Japanse verkooporganisaties nam het voortouw, hetgeen de Japanse auto's in elk geval tijdelijk relatief duur maakt.

Ook specifieke ontwikkelingen spelen een rol. Mazda-importeur De Binckhorst kreeg te horen dat de fabriek zelf de Nederlandse import wil gaan verzorgen. Dit jaar gaat dat zijn beslag krijgen, maar een particuliere importeur gaat in zo'n laatste fase niet meer investeren voor een andere partij. Honda Nederland is bezig om haar totale dealernetwerk te saneren, wat de inzet van de getroffenen ook niet bevordert.

De malaise beperkt zich overigens niet louter tot de Japanse merken. Ook Daewoo, dat in vorige jaren met een keiharde prijspolitiek scoorde, moest een forse pas terug doen. De Koreanen verkochten nog maar 7.061 auto's, tegen 13.735 stuks in 2000, een verlies van 48,6%. En ook Fiat (17.840 auto's tegen 25.158 wagens een jaar eerder) heeft met 29,1% teruggang een weinig positief jaar achter de rug.

Hoe de markt zich dit jaar zal ontwikkelen moet worden afgewacht. De RAI is niet pessimistisch, en denkt in 2002 precies op het eerder genoemde langjarige gemiddelde van een half miljoen wagens uit te komen. Een stimulans zou ook kunnen uitgaan van de nieuwe premieregeling op zuinige auto's, die 1 januari jl. van kracht werd. Op auto's met een A- of B-etiket kan daardoor respectievelijk 1000 en 500 euro subsidie worden verkregen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 12 januari 2002