door Pieter van der Sloot MOSKOU - Na een serie van politieke zuiveringen van oud-Jeltsin-paladijnen die president Vladimir Poetin onlangs met betrekkelijk stille trom uitvoerde, volgde gisteren een alom in Rusland nagalmende klaroenstoot: TV6, het enige Russische tv-kanaal dat onafhankelijk van het Kremlin opereert, werd door het hoogste Hof van Arbitrage feitelijk de nek omgedraaid.
De rechter honoreerde het verzoek van minderheidsaandeelhouder Lukoil-Garant om TV6 te liquideren omdat de zender 'meer schulden dan bezittingen' zou hebben. De bizarre bepaling waarop de rechter zich baseert, is per 1 januari uit de wet geschrapt, maar Lukoil-Garant, een pensioenfonds dat in handen is van de oliereus Lukoil, hield vol en won. Op instigatie van het Kremlin, zo beweert vrijwel iedere commentator, want Poetin zou onder andere de aanvallen van tv-ster Jevgeni Kiseljov in zijn wekelijkse programma 'Itogi' (Resultaten) niet langer kunnen velen.
"Er is niemand meer tot wie we ons kunnen richten. We kunnen nu alleen nog maar vragen om Gods hulp", jammerde Geralina Ljebarskaja, advocate van TV6, dat voor het merendeel in handen is van de voormalige Jeltsin-protégé en zakentycoon Boris Berezovski. "Dit is een puur politieke daad", voegde de liberale politicus Boris Nemtsov eraan toe. "Het is belachelijk om nu nog te denken dat de Russische rechterlijke macht onafhankelijk is."
Berezovski zelf houdt vol dat de zender commercieel juist succesvol is en belooft dat hij zal blijven doorvechten vanuit Londen, zijn onvrijwillige ballingsoord omdat hij wegens vermeende diefstal van honderden miljoenen dollars van vliegtuigmaatschappij Aeroflot door de Russische justitie wordt gezocht. Voor maandag is spoedberaad van alle TV6-aandeelhouders voorzien. Voorlopig mag het kanaal nog uitzenden, maar niemand weet voor hoelang.
De TV6-saga lijkt angstig veel op die van NTV, het commerciële tv-kanaal dat vorig jaar zomer door de staatsgasgigant Gazprom werd opgezogen en daarmee voor verdere kritiek op het Kremlin werd 'kaltgestellt'. Een deel van de NTV-journalisten, die jarenlang vooral de smerige oorlog in Tsjetsjenië en de corruptie in de hoogste echelons van de macht belichtten, bleef bij het nieuwe NTV. Een rebels deel onder leiding van Kiseljov sprong over naar TV6, toen nog een obscuur zendertje dat hoofdzakelijk B-films uitzond.
Sindsdien is de populariteit van TV6 fors gegroeid, hervatte Kiseljov zijn wekelijkse Kremlinkritiek op zondagavond in 'Itogi' en groeide het kijkersaantal enorm door programma's als 'Za Steklom' (Achter Glas), een scabreuze variant op Big Brother waarvan de tapes met seksscènes nu in kioskjes in Moskou worden verkocht. Een succes dat de staatsomroepen ORT en RTR een doorn in het oog was.
Naast het manipuleren van de rechterlijke macht, of het dreigen daarmee, was seks in de Jeltsin-jaren een dankbaar middel van het Kremlin om opposanten te verwijderen. Het beroemdste geval betrof Joeri Skoeratov, de toenmalige hoogste openbare aanklager, die al te voortvarend was in het onderzoeken van corruptiepraktijken van Kremlin-intimi en zich op een dag terugzag op een zwartwit-video, stoeiend met twee blondines op een groot bed. Het betekende het einde van zijn carrière.
Ook Jevgeni Kiseljov, een lijzig pratende intellectueel die ooit Farsi studeerde maar nu geldt als één van de voornaamste en invloedrijkste pro-westerse journalisten in Rusland, probeerde men onlangs op de zwakke plek van de seks te treffen. Op de website www.compromat.ru valt te zien hoe "een persoon die lijkt op Kiseljov" uiterst actief in de weer is met zes dames. Kiseljov ontkende noch bevestigde de echtheid van de beelden van de seksorgie. "Met mijn privé-leven heeft niemand iets van doen", merkte hij slechts droogjes op.
Niet alleen in Rusland, ook in de Verenigde Staten maakt men zich zorgen over de wijze waarop de vrije omroep in Rusland deze winter door het broze ijs van Poetins beloofde rechtsstaat zakt. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell kaartte de zaak onlangs tijdens een bezoek aan Moskou aan en gunde aan Jevgeni Kiseljov - als hart onder de riem - een exclusief interview.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}