PAPENDAL - Olympische sporters moeten in de aanloop naar de Winterspelen van Salt Lake City zeer terughoudend zijn met het gebruik van voedingssupplementen. Dat is het dringende advies van de nationale sportkoepel NOC*NSF. Uit onderzoek van TNO en RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is gebleken dat in liefst 25 procent van de door wintersporters gebruikte voedingssupplementen dopinggeduide stoffen zijn aangetroffen.

NOC*NSF is bijzonder geschrokken van de voorlopige resultaten. "Zo'n hoge score hadden we zeker niet verwacht", aldus Marcel Sturkenboom, directeur topsport van NOC*NSF. "Een sporter is en blijft verantwoordelijk voor de stoffen die in zijn lichaam worden aangetroffen, maar we hebben ze wel opnieuw gewaarschuwd voor het gebruik van supplementen."

In reactie op de nandrolon-affaires rond atleet Troy Douglas en de voetballers Edgar Davids, Frank de Boer en Jaap Stam had NOC*NSF eind vorig jaar alle potentiële deelnemers aan de Olympische Spelen in Salt Lake City aangeschreven met het verzoek de door hun gebruikte voedingssupplementen voor nader onderzoek ter beschikking te stellen. Inmiddels zijn 55 van de 69 ingeleverde supplementen onderzocht. In een kwart daarvan zijn volgens NOC*NSF 'dusdanig geringe concentraties dopinggeduide middelen aangetroffen dat er geen direct gevaar lijkt te bestaan voor een positieve dopingcontrole'.

Indirect zijn er echter wel degelijk risico's aan het gebruik van die voedingssupplementen verbonden, bijvoorbeeld in combinatie met het gebruik van bepaalde voeding als koffie en cola. Ook kunnen bepaalde stoffen een katalyserende werking hebben op de hormoonhuishouding of een versterkt effect bij lichamelijke inspanning in bijzondere omstandigheden (zoals kou of hoogte). En in die gevallen kan er wel degelijk positief getest worden. Voor de duidelijkheid: Salt Lake City ligt ruim 1425 meter boven zeeniveau.

De sporters verleenden hun medewerking aan het onderzoek op voorwaarde dat de verstrekte gegevens vertrouwelijk zouden worden behandeld. Door deze afspraak kan NOC*NSF niet overgaan tot de uitgifte van een 'zwarte lijst' van supplementen, zoals eerder bijvoorbeeld het IOC-dopinglaboratorium in Keulen wel had gedaan. Sturkenboom: "We hebben de betrokken sporters nu alleen geïnformeerd over de producten die ze zelf hebben aangebracht, maar hen wel gevraagd andere sporters voor dat bewuste product te waarschuwen."

Omdat het een vertrouwelijk onderzoek betreft, wil Sturkenboom ook de namen van de producenten van de onzuivere supplementen niet prijsgeven. "Maar het betreft onder meer producten van de Nederlandse markt", aldus Sturkenboom, die eerder ook al eens zijn zorgen uitsprak over het feit dat een relatief groot aantal sporters nog altijd haar producten relatief goedkoop bestelt via internet. Niet alleen is de herkomst van die producten vaak moeilijk te achterhalen, ook de zuiverheid ervan kan niet worden gegarandeerd.

NOC*NSF heeft - behalve de sporters - inmiddels ook de Inspectie van Volksgezondheid op de hoogte gesteld. De Keuringsdienst van Waren kan eveneens een telefoontje vanuit sportcentrum Papendal verwachten. Sturkenboom laat weten dat de sportkoepel al komende dinsdag met het Ministerie van VWS en de

branchevereniging van voedingssupplementen om de tafel gaat zitten. "Er moet een procédé komen dat ons de garantie geeft dat voedingssupplementen zuiver zijn", aldus Sturkenboom. "Uiteindelijk willen we komen tot de samenstelling van een 'schone lijst'. De zuiverheid van de producten op die lijst is dan gegarandeerd. Daarvoor moeten we echter eerst tot een keurmerk voor voedingssupplementen zien te komen."

Intussen zijn sporters en coaches gewaarschuwd. Ab Krook, topsportcoördinator van de KNSB, spreekt van 'alarmfase I'. "Met dit onderzoek wordt vooral een duidelijk signaal afgegeven richting producenten, dat ze meer zorgvuldigheid moeten betrachten", zegt Krook. Peter Mueller is al langer een tegenstander van het gebruik van voedingssupplementen. "Je kunt niets meer veilig nemen, omdat je nooit honderd procent zeker weet dat de informatie op de bijsluiter klopt. Marianne Timmer en Gianni Romme gebruiken principieel niets. Alleen Erben Wennemars neemt iets, maar ook dat is heel onschuldig", aldus de Amerikaan.

Wennemars, vandaag en morgen actief op de NK sprint in Groningen, noemt op zijn beurt de onderzoeksresultaten 'verbijsterend'. Hij zelf verbindt echter geen consequenties aan de uitslag. "Ik gebruik alleen Supradyn, een onschuldig vitaminepreparaat dat bijna iedereen gebruikt. Verder ben ik al sinds enige tijd zéér terughoudend in het gebruik van voedingssupplementen. Die dopingzaken van die voetballers hebben me wel aan het denken gezet. En bovendien, van die supplementen ga je echt niet harder schaatsen."

Hoewel het een onderzoek onder wintersporters betreft, heeft NOC*NSF ook andere sportbonden, waaronder de KNVB, ingelicht over de resultaten. "Het is vervolgens aan de voetbalbond om met haar eigen leden te communiceren", vindt Sturkenboom. Frank de Boer en Edgar Davids hebben hun schorsing vanwege nandrolon-gebruik al achter de rug, daarentegen is Jaap Stam in afwachting van een hoorzitting nog voorlopig geschorst. Tegen hem is door de Italiaanse voetbalbond een schorsing van tien maanden geëist. Henk van Ginkel, de manager van Stam, laat weten dat het onderzoek van NOC*NSF voor de verdediger van Lazio Roma van geen betekenis is. "Jaap heeft namelijk niets gebruikt. Zelfs geen voedingssupplementen."

Van de voedingssupplementen die de Nederlandse olympische wintersporters gebruiken, blijkt liefst 25 procent 'vervuild' te zijn met dopinggeduide middelen. Dat is de meest opzienbarende uitkomst van een onderzoek dat TNO en RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) hebben uitgevoerd in opdracht van de nationale sportkoepel NOC*NSF.

Ruim een maand voor het begin van de Olympische Winterspelen is met name de schaatswereld zich wezenloos geschrokken.

Ab Krook, topsportcoördinator van de KNSB, spreekt in dat verband van 'Alarmfase I'.

NOC*NSF adviseert topsporters voorlopig 'zeer terughoudend' te zijn met het gebruik van voedingssupplementen. Sporters die wel vervuilde supplementen tot zich nemen, lopen het risico bij een dopingcontrole positief te worden bevonden.

Het initiatief van NOC*NSF om de supplementen van de wintersporters te laten onderzoeken was een reactie op de nandrolon-affaires rond de atleet Troy Douglas en de voetballers Frank de Boer, Edgar Davids en Jaap Stam. De sporters die de vervuilde supplementen hebben gebruikt, zijn inmiddels door NOC*NSF geïnformeerd, maar de nationale sportkoepel wil niet overgaan tot publicatie van een 'zwarte lijst'. Wel staan komende week gesprekken op de agenda met onder anderen vertegenwoordigers van de supplementenbranche en het ministerie van VWS. "Er moet een procédé komen dat garandeert dat voedingssupplementen zuiver zijn", vindt Marcel Sturkenboom, directeur topsport bij NOC*NSF. Het streven is daarbij om op termijn te komen tot een keurmerk voor voedingssupplementen. Overigens liet Sturkenboom weten dat een deel van de 'besmette supplementen' van Nederlandse makelij is.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 5 januari 2002