"Jaren gewerkt aan haar stijl"
door Fiona Hering
De kleding van een koningin is niet aan mode onderhevig. Waarom zou een vorstin zich druk maken om roklengtes of het juiste schoudertje? Een koningin onderwerpt zich niet aan de dictatuur van modekoningen. Ze mag juist een stapje verder gaan in opvallend kleedgedrag om zich te onderscheiden van haar onderdanen. Koningin Beatrix kiest haar kleding zeer zorgvuldig. Af en toe blijkt daaruit ook haar gevoel voor humor. Zo verscheen ze een paar jaar geleden op Koninginnedag in een oranje jas en tijdens de installatie van het kabinet droeg Hare Majesteit een pakje met paars dessin.
Tijdens het staatsbezoek aan Egypte afgelopen november sierde een foto van slechts de achterkant van haar hoed de voorpagina's van vele kranten. Maar iedereen zag in een oogopslag dat het om de Koningin ging. Al minstens dertig jaar lang blijft onze vorstin trouw aan die typische Beatrix-stijl, een wat vreemde mix van een jaren vijftig-silhouet met jaren tachtig invloeden: een krachtige schouderlijn, ronde kraagloze hals, pakjes met schootjes en vaak driekwart mouwen, ruim gesneden mantels (handig bij het vele zwaaien), en altijd weer die hoed meestal in dezelfde opvallende kleur als de jas. Een koningin moet in een menigte nu eenmaal herkenbaar zijn, vandaar.
Verantwoordelijk voor die typische, degelijke Beatrix-stijl is couturier
Theresia Vreugdenhil (68). Al 33 jaar verzorgt ze de kleding van de Koningin
en al 33 jaar is ze daar uiterst zwijgzaam over. Slechts één keer maakte
ze een uitzondering door NRC Handelsblads Dieuwke Grijpma een kijkje in
het heiligdom te bieden. Ter gelegenheid van de zestigjarige verjaardag
van koningin Beatrix biedt Theresia Vreugdenhil nu ook Weekeinde een kijkje
achter de schermen van de garderobe van Hare Majesteit.
In 1955 opende Theresia een couturehuis in Amsterdam, waar ze maatwerk maakte, gebaseerd op patronen van Franse couturiers als Jacques Fath, Balenciaga, Christian Dior en Madame Grès. Twee keer per jaar ging ze naar Parijs om tegen betaling de haute coutureshows te bekijken. Bij de couturiers kocht ze patronen en toiles, modellen uitgevoerd in ongebleekte katoen. Daarmee verwierf ze het recht de couturemodellen op maat van haar klanten te maken in de originele stoffen. Door bemiddeling van een goede vriendin van koningin Juliana kreeg Theresia Vreugdenhil in 1965 prinses Beatrix als klant. De Koningin is haar altijd trouw gebleven.
In haar winkel in de Amsterdamse P.C. Hooftstraat verkoopt Theresia reeds
28 jaar kleding van Belgische couture-huizen, Italiaanse couturiers en dure
Franse en Zwitserse confectiehuizen. Daarnaast maakt Theresia samen met
dochters Saskia en Magteld en een team zelf opgeleide coupeuses couturekleding
voor de Koningin en een selecte groep klanten. In Nederland is Theresia
de enige die nog op traditionele manier haute couture maakt. "Ontwerpen
en vakwerk zijn twee verschillende dingen, dat wordt door de jonge generatie
couturiers in Parijs nogal eens genegeerd."
De kleding van de Koningin wordt, zo legt Theresia Vreugdenhil uit, naar maat en sur place gemaakt. Dat wil zeggen dat de kleren gefixeerd worden op een zijden fond, waardoor ze perfect op hun plaats blijven zitten. Er wordt als het ware een tweede lichaam van textiel gemodelleerd dat de fysieke pluspunten naar voren haalt en minpunten maskeert. "Belangrijk is dat, wanneer de Koningin uit de auto stapt, ze niet eerst haar kleding recht hoeft te trekken. Ze heeft wel iets anders aan haar hoofd."
Van elk kledingstuk wordt eerst een toile gemaakt, die wordt doorgepast op paleis Huis Ten Bosch. En indien nodig,
meerdere malen, want de Koningin is volgens haar couturier een perfectioniste.
Door het bekijken van modetijdschriften en video's van Franse haute couture-shows
houdt de Koningin zich op de hoogte van de laatste mode-ontwikkelingen.
In grote lijnen geeft ze daarna aan wat ze wil en daarmee gaat Theresia
op traditionele haute couture-manier aan de slag.
"De essentie van mijn werkwijze is dat de persoonlijkheid van de draagster door de kleding naar voren komt," legt Theresia uit. "Bij de Koningin is dat bereikt. Kleren en persoon van de Koningin zijn één. Dat is natuurlijk niet in één keer tot stand gekomen. We hebben er jaren aan gewerkt en zijn er langzaam naartoe gegroeid. De Koningin is natuurlijk geen modepop. En ook geen prinses Diana, een jonge vrouw met een perfect lijf. Belangrijk voor een Koningin is een eigen stijl. En die moet worden opgebouwd."
Er is permanent nieuwe kleding in de maak voor de vele representatieve verplichtingen van de Koningin. Alle kleding wordt eerst getoetst aan ceremoniële eisen. Maar er worden ook kleren vermaakt of gedeeltelijk hergebruikt, want de Koningin is zuinig.
De experts over de Koningin
Couturier Frans Molenaar:
"De Koningin besteedt zeer veel zorg aan haar uiterlijk en dat bewonder
ik. Die uni-outfits staan haar heel goed. Die hoeden zijn soms iets te veel, ook al is ze de
Koningin. Ze draagt veel double face jassen met juwelen in dezelfde kleur. Dat zoekt ze zelf bij elkaar. Beatrix
kan goed kleuren dragen en dat doet ze dan ook. Van mij mag ze nog meer
knallende kleuren dragen, turquoise en pink bijvoorbeeld. Ik vind het wel jammer dat soms de verhouding van de pakjes
of de verhouding tussen jas en rok een beetje zoek is."
Alexander van Slobbe, ontwerper van het label So:
"De Koningin heeft eigenlijk niet veel nodig, want ze heeft een geweldige
uitstraling. Echt de kwaliteit van een Koningin. Dat komt door haar kapsel
speciaal voor haar trouwdag door Alexandre de Paris ontworpen haar lach
en vooral haar sympathie, want ze is ontzettend aardig. De Koningin heeft
een enigszins zwaar lichaam, wat ze wil verbergen door het gebruik van stijve
stoffen. Dat is jammer, want daardoor wordt haar kleding vaak net een bouwwerk.
Het zou allemaal best wat zachter en verfijnder mogen. Ze heeft natuurlijk
een geweldig hoedenhoofd. Iets waar ze zich terdege van bewust is, want
daar speelt ze wild mee. En terecht. Een hoed is toch de nieuwe kroon. Haar
avondjurken hebben een ongelooflijk hoog kitsch-gehalte, maar goed als ze dan een speech houdt of lacht, dan vergeet ik
dat allemaal."