|
Eddy Terstall lacht neo-nazi's uit Nederlandse 'Walhalla' door Dick van en Heuvel Nog voordat de film goed en wel in de bioscopen te zien is, heeft 'Walhalla' van regisseur Eddy Terstall de gemoederen al behoorlijk verhit. Wat wil je ook met een film die ons de vuige avonturen van een groep neo-nazi's laat zien. Een verhaal dat zich zo in Vlaanderen of in Nederland zou kunnen afspelen waar Centrum-Democraten en het Vlaams Blok om het hardst blèren dat het eigen volk eerst komt en dat alle andere kleurtjes dienen te verdwijnen.
Terstall heeft zijn film bedoeld als een platform voor discussie. "Ik maak films met een knipoog. Ik wilde juist de domheid van dergelijke groepen laten zien. Dat ze zich belachelijk maken en zich uiterst kinderachtig opstellen in de samenleving. Weet je dat in België een discussie is uitgebroken over 'negerfruit'. De neo-nazi's willen daar de mango's en de papaya's verbieden en vinden dat wij ons weer moeten werpen op Hollandse vruchten zoals appels en peren en bananen. Bananen! Ze hebben het werkelijk gezegd!" In zijn film toont hij ultra-rechts als een groep mallotige bespottelijke sullen die je nauwelijks serieus kunt nemen. Is dat niet een gevaarlijke voorstelling van zaken? Onderschat je op die manier niet de bloeddorstige kracht van dit soort groepen? "Wat had ik dan moeten doen? Ze voorstellen als stoer en bedreigend? Dat is precies wat ze willen. Dat je bang voor ze wordt. Ik ben niet bang voor die fascisten. Ik lach ze uit." Juist die houding wordt Terstall door de nodige deskundigen uiterst kwalijk genomen. Scenarioschrijver Gerard Soeteman beschreef de film als verwerpelijk en ex-burgemeester van Amsterdam Ed van Thijn zegt in zijn dagboek blij te zijn dat zijn dochter Marion de hoofdrol in de film niet heeft geaccepteerd. "Ze is niet te koop." In 'Walhalla' schuilt dan ook het gevaar dat de neo-nazi's voor het publiek sympathiek worden. Er is veel mededogen voor het gezin van vader Huub Stapel waarvan de zoons graag zwarte hemden aan mogen trekken en op zijn tijd zich vermaken met het in elkaar rammen van buitenlanders. "Maar op dat niveau bivakkeert het fascisme in Nederland ook. Wij hebben hier een redelijke beschaving. Bij ons niet de excessen zoals in Joegoslavië waar rassenhaat al heeft geleid tot 200.000 doden. Mijn film spreekt de taal van de mensen. Het is niet geitewollensokken-geleuter over hoe we met neo-nazi's om moeten gaan. Dit is een verhaal waar iedereen iets in herkent. Daar was ik op uit. Ik hoop dat door 'Walhalla' in Nederland wat aandacht voor het onderwerp zal ontstaan."Twee acteurs vonden dat Eddy Terstall wel wat verder mocht gaan in zijn script. Eugene Bervoets (die eerder nog opviel als De Zwarte Kapitein in de jeugdserie 'De Legende van de Bokkenrijders') en de debuterende ex-voetballer en columnist Jan Mulder. "Hij speelt in mijn film een niet te vertrouwen projectontwikkelaar die buitenlanders en neo-nazi's tegen elkaar uitspeelt vanwege economisch belang. Een slechterik dus. Maar volgens Jan Mulder nog lang niet slecht genoeg. Daarom hebben we hem nog een aantal extra valse kantjes erbij gegeven." Domheid "Ik bezie de wereld door een vergrootglas", zegt Terstall. "Juist door die uitvergroting moet je lachen om mijn personages. Niet omdat het karikaturen zijn, maar omdat de werkelijkheid zelf al belachelijk is. Echt, neo-nazi's zijn bralzieke mensen die allemaal van domheid aan elkaar hangen. Er is er geen een een bij die je serieus kan nemen." In Vlaanderen is de film al in roulatie en heeft daar de natie in twee kampen verdeeld. "Rechts heeft daar de film finaal gekraakt, ook de technische facetten zoals het peil van de acteurs. Maar de linkse media hebben hem enthousiast ontvangen. In Nederland bestaan die twee kampen nauwelijks meer. Hier zegt Kok van de PvdA dat werkelozen harder aangepakt moeten worden en protesteert Voorhoeve van de VVD daarentegen dat zoiets toch wel erg boud gesproken is. Onze politiek is dan wel wat saaier maar wel van een hoger niveau." Ook zijn debuutfilm, de low-budget productie 'Transit', richtte zich op vergelijkbare problematiek. Daarin waagde Terstall zich op glad ijs door te suggereren dat buitenlanders (met name Brazilianen) in Nederland allemaal in het criminele circuit terecht kwamen. Een nogal tendentieus script. "Helemaal mee eens. Die film was versneden door de producent en had daardoor een verhaal dat ik niet wilde vertellen. Ik heb me daar ook van gedistantieert. Maar ik sta pontificaal achter 'Walhalla'. Die film vertelt precies het verhaal wat ik te vertellen heb. Niets meer en niets minder."
Publicatie 8 juni 1995 |
