'Walhalla' Neo-nazi's op dorpsniveau

Het is zomaar een plein in een dorpje, ergens in Nederland. Het zou Terneuzen kunnen zijn, maar zeker is dat niet. Daar huist Saïd, een intelligente Marokkaanse jongen met zijn vader. Ze drijven samen een kleine nering in comestibles. Aan de overkant is de ietwat domme asociale familie van Marie, allemaal aangesloten bij een soort clubje van neo-fascisten. Saïd en Marie houden een beetje van elkaar, zoals Romeo en Julia dat ooit deden.

Verder is er een project-ontwikkelaar gespeeld door Jan Mulder, als gadget die een meubelpaleis wil neerzetten op het pleintje en die daarom wel een paar rassenrellen kan gebruiken. Op z'n janboerenfluitjes zet hij de fascisten op tegen de buitenlanders die vanzelfsprekend terugslaan, zodat aan het einde van de film Saïd het loodje legt en Mulder zijn winkeltje kan gaan bouwen.

'Walhalla' heet de film die Eddy Terstall over dit dorpstafereel maakte. Een ondeugende film die de lotgevallen van deze zwarthemden met een knipoog volgt. Er komen in zijn vertelling ook nauwelijks echte slechteriken voor, hooguit domme mensen die zich laten verleiden tot nare bezigheden. Terstall wil niet de kwaadaardigheid van neo-nazi's tonen, maar hun belachelijkheid.

De film is goed geregisseerd, dat staat buiten kijf. Het verhaal heeft een professionele opbouw. Er is gekozen voor een rechtlijnige vertelling die een groot publiek moet aanspreken. Als signalement van wat er in de maatschappij aan de gang is, oogt het echter wel erg naïef en onvolwassen. Of er werkelijk niet meer aan de hand dan wat dorpse schermutselingen? Fascisme op polderniveau, toont Terstall ons met de kwaadaardigheid van een herdershond.

Wie na afloop de zaal verlaat, is aangenaam vermaakt. Een prima film, best amusement, goed geacteerd, kernachtig en humorvol opgeschreven en geregisseerd. Maar de kijker is niet bij de kladden gegrepen door een wezenlijk probleem dat onze maatschappij teistert: de toenemende intolerantie tegenover andere culturen. Zijn 'onze' Centrumdemocraten werkelijk zo tandenloos?

Dick van den Heuvel

Foto: Domme mensen komen tot nare daden in 'Walhalla'.

Première 8 juni 1995