Nederlander overtreft succes 'Speed' met 'Twister'
Orkaan Jan de Bont
doet bioscopen schudden
door Eric Koch
Ooit in het hart van een wervelstorm geweest? Die unieke ervaring biedt Jan de Bont in 'Twister'. Nadat hij ons in zijn regiedebuut in een losgeslagen bus
voortjoeg, laat hij in de opvolger van 'Speed' een orkaan los op zijn ademloze
toeschouwers. Net zo stormachtig is het succes van 'Twister'. Tweehonderd
miljoen dollar bracht De Bonts natuurgeweld in Amerika al op en daarmee
is 'Twister' de meest succesvolle film van het jaar.
Lang stilstaan bij zijn nieuwe succes doet De Bont niet. Even over in Amsterdam
is hij alweer bezig met zijn volgende productie. Interviews met de internationale
pers voor 'Twister' combineert hij met screentests voor 'Speed II'. Omdat
hoofdrolspeler Keanu Reeves nee zei tegen een aanbod van elf miljoen dollar
ontving onze landgenoot eerder die morgen Jason Patrick en vlak voor ons
gesprek neemt hij afscheid van een andere kandidaat, popzanger Jon Bon Jovi.
"Keanu weet momenteel niet wat hij wil", haalt Jan de Bont zijn schouders
op, als we naar buiten lopen voor een foto. De Bont huivert in de Amsterdamse
juni-lucht. Hij is net overgevlogen uit het Caribisch gebied, waar hij locaties
voor zijn nieuwe film zocht. Op verzoek van de fotograaf klautert hij op
een brugleuning. Zonder blikken of blozen. Hij is gevaarlijker posities
gewend. Om zijn publiek het beste voor te zetten gaat hij tot de rand en
dat eist hij ook van zijn crew en acteurs.
Om die reden haakte halverwege 'Twister' de cameraman en zijn ploeg af.
"Hij wilde aanvankelijk heel graag de uitdaging aan, maar had kennelijk
de moeilijkheden van de opnamen onderschat", kijkt De Bont terug, die zelf
bij 'Speed' onder een rijdende bus kroop om een angstig beeld te creëren.
Dat voorbeeld inspireerde Keanu Reeves en Sandra Bullock om bijna alle stunts
zelf te doen.
"Zo versterk je bij het publiek het gevoel dat 't allemaal echt is. Ook
daarom werk ik graag met acteurs, die nog geen ster zijn. Zoals bij 'Twister'
met Bill Paxton en Helen Hunt. Ze durven risico's te nemen. Ook in hun acteren.
Bij sterren draait het verhaal vaak om hun imago, om wat het publiek van
hen gewend is. Bij mij staat de film centraal.
Ik wil het publiek iets bieden dat ze nog nooit gezien hebben. Dat is mijn
uitdaging. Wervelstormen als in 'Twister' hadden niet eerder zo realistisch
in beeld gebracht kunnen worden. Ik heb alles gezien en gelezen wat over
orkanen bekend is en samen met de technici van het speciale effecten-bedrijf
van George Lucas met computers beelden gemaakt die levensecht zijn volgens
de wetenschappers die zich met die fenomenen in de natuur bezighouden."
Liefst twintig miljoen dollar kostten die vernieuwende technieken. Profijt
daarvan trekt bijvoorbeeld een film waaraan De Bont vóór 'Twister' een half
jaar werkte, 'Godzilla'. Die productie over een moordlustig reuzenreptiel
in Japan werd wegens te hoge productiekosten afgelast. "Na de recette van
'Twister' hebben ze daar nogal spijt van", lacht De Bont. "Met de nieuw
opgedane computerkennis gaan ze 'm voor een bescheidener budget alsnog maken."
Op zijn hoge post op de brugleuning trekt De Bont de aandacht van twee Amsterdammertjes.
"Wie is dat?" vraagt er een. 'Speed....', zegt de fotograaf voor. "Oh, natuurlijk",
roept het ventje. "Jan de Bont. Jantje!!!" De Bont glimlacht. Jarenlang
bepaalde hij als cameraman bij spektakelstukken als 'Die Hard', The Hunt
for Red Oktober' en 'Lethal Weapon' de beelden, maar zag de credits uiteindelijk
altijd naar de regisseur gaan. Nu krijgt hij als filmmaker bij het grote
publiek alsnog de erkenning waar hij recht op heeft.
"Ik zat er niet echt mee, maar een beetje stak het toch wel als anderen
telkens met de eer gingen strijken. Zeker als bijvoorbeeld Richard Donner
de actiescènes bij 'Lethal Weapon III' aan mij overliet omdat ik dergelijke
gecompliceerde sequenties nu eenmaal beter in beeld kon brengen dan hij.
Ik denk heel visueel. Elk beeldje zit in m'n kop voordat de camera gaat
draaien. Daarom kan ik heel economisch werken. Belangrijk als de budgetten
vanwege alle kostbare stunts de pan uit rijzen."
Onbedoeld heeft Jan de Bont met zijn succes toch aan die prijsopdrijving
meegewerkt. Sandra Bullock, die als onbekende actrice bij 'Speed' nauwelijks een ton verdiende, krijgt
inmiddels bij het vervolg op haar eerste succes een slordige elf miljoen
dollar. En Jan de Bont zelf kan na zijn twee opeenvolgende kassakrakers
zijn eigen cheque invullen.
Bij 'Speed II' heeft hij gekozen voor een aandeel in de winst. De Bont is
overtuigd van het succes van zijn derde film. "Het verhaal is veel meer
dan een plichtmatig vervolg op deel I. Er zitten meer gecompliceerde stunts
in dan 'Speed' en 'Twister' samen. 'Speed II' wordt een film die ik zelf
graag zou willen zien. Een betere garantie kan ik niet geven."
Bill Paxton en Helen Hunt wachten angstig een naderende orkaan af in 'Twister'
Publicatie 22 augustus 1996 |