'Reality Bites' bijt niet

Nee, het leven is niet zoals 'The Brady Bunch'. De realiteit bijt, zo leren vier vrienden in 'Reality Bites'. Ze willen geen tachtig uur in de week werken om in een BMW te kunnen rijden, zegt studente Winona Ryder bij haar afscheidsrede van de universiteit. Maar wat willen ze wel?

'Reality Bites' richt zich op de idealen, opvattingen en onzekerheden van generatie X. Of is het alweer Y? Veranderd is er in elk geval niet wezenlijk veel. Winona en haar vriendenkring worstelen met dezelfde existentiële vragen als de generaties voor hen. En ze vinden zichzelf net zo belangrijk.

Om de authenticiteit van hun generatieportret te onderstrepen laten schrijfster Helen Childress en regisseur Ben Stiller Winona Ryder regelmatig de videocamera hanteren. Ze legt in bewogen beelden de 'realiteit' vast. Vriendin Janeane Garofalo wacht gespannen op een medisch onderzoek, nadat bij een van haar vele bedvriendjes (verdrijvers van haar onzekerheid) AIDS is geconstateerd. Vriend Steve Zahn is homoseksueel, maar durft er (met name voor zijn ouders) niet voor uit te komen.

Hartzeer

Vriend nummer drie, de gekwelde poëet Ethan Hawke, gebruikt zijn intelligentie alleen om de perfecte reden te verwoorden waarom de maatschappij hem die gestolen Mars-reep schuldig is. Hij neemt niet eens meer de moeite, zoals Janeane, om een lijstje bij te houden van zijn liefdes voor één nacht. Ze dienen alleen maar om zijn hartzeer om Winona te doen vergeten.

Natuurlijk heeft zij dat niet in de gaten en kunnen ze anderhalf uur lang intelligent en betekenisvol kibbelen. Zij laat zich onderwijl veroveren door yuppie Michael Grates (Ben Stiller), die haar videoproductie aan zijn bazen (zoals alle ouderen in de film dom en ongevoelig) van een televisienetwerk laat zien. Natuurlijk wordt die, verknipt, belachelijk gemaakt op de buis. Gelukkig vallen Ethan en Winona elkaar op tijd in de armen. Geheel volgens Hollywood-voorschriften, waaraan Stiller en Childress met het oog op de toekomst toch graag willen voldoen.

Hun bedoelingen zijn vast eerzaam, maar de elementen van hun verhaal zijn te nadrukkelijk bijeengegaard en gepresenteerd om overtuigend en levensecht te zijn. Niettemin: de muziek is eigentijds en vaak plezierig en de romance tussen Ethan en Winona (in stijl van de film ditmaal nogal opzichtig acterend) heeft vertederende momenten.

E.K.

Première 18 mei 1995