Vader tegen wil en dank... in 'Kolya'Toen de Russen het nog voor het zeggen hadden in Tsjechoslowakije, beheerste armoede het straatbeeld van Praag en omstreken. De oude Louka kan er over mee praten. Hij heeft grote schulden bij zijn baas, is zijn Trabant kwijtgeraakt aan iemand die nog geld van hem kreeg en moet de paar kronen die hij verdient met het vergulden van letters op grafstenen direct aan zijn stokoude armlastige moeder sturen. Geen wonder dat je dan een bloedhekel hebt aan al die Russen in je land.
Als hem dan ook het aanbod wordt gedaan om met een jonge Russin te trouwen, om haar op die manier van een verblijfsvergunning te voorzien, bedankt Louka in eerste instantie voor de eer. Maar ja, er staat wel een mooi bedrag tegenover. En als de nood het hoogst is, hakt hij de knoop door. Hij gaat het huwelijk aan met een vrouw die hij niet verstaat en die ook nog eens een kind heeft. De volgende dag is ze al vertrokken naar Parijs. Ze heeft haar zoontje Kolya bij de oude man achtergelaten. Niemand die het kind wil hebben. Een tante van het jongetje ligt in het ziekenhuis, de man die het huwelijk geregeld heeft is zelf vader van zes kinderen... dus moet Louka wel voor het Russische knaapje zorgen. Langzaam maar zeker groeien de twee naar elkaar toe, ook al kunnen ze elkaar nauwelijks verstaan. 'Kolya' van Jan Sverak is een feel-good-movie, met een duidelijke politieke strekking. Het vertelt op een lichte en amusante wijze iets over de Tsjechische samenleving en de diepgewortelde haat tegen alles dat Russisch is, maar laat ook zien dat er waarden in het leven zijn die zulks overstijgen. Voor de hand liggende keuzes worden dan ook niet gemaakt. Louka is niet de sympathieke hoofdpersoon die je in een clichématige verfilming van een dergelijk verhaal zou terugvinden. Nee, Sverak tekent hem als een stuk chagrijn met zeer veel opportunisme. Niet iemand waar je meteen je hart legt. Door dat soort keuzes te maken, wordt het verhaal driedimensionaal als een gezicht met rimpels of een wegdek met kuilen. Het zijn de niet gladgestreken plooien die 'Kolya' tot een levensecht portret maken van een situatie die toch ondanks alle berichtgeving ver van ons bed is. Terecht dus, dat deze rolprent een Oscar-nominatie op zijn conto mag bijschrijven, want 'Kolya' is typisch zo'n film die je in je hart sluit. Dick van den Heuvel
Première 6 maart 1997 |
