Insectenbeten door Nico Terpstra, arts AMSTERDAM Insectenbeten vormen kleine, maar soms heel vervelende probleempjes tijdens een vakantie. Ik laat vandaag de door insecten overgebrachte ziekten buiten beschouwing en richt me nu alleen op de simpele gevolgen van een insectenbeet, die vrijwel nooit ernstig genoeg is om naar de dokter te gaan. De boosdoeners kunnen worden onderverdeeld in stekers en bijters. Wespen en bijen steken een angel door de huid om gif achter te kunnen laten, muggen en steekvliegen bijten door de huid heen om bloed op te kunnen zuigen maar laten daarbij ook lichaamsvreemde stoffen in de huid achter. Deze stoffen veroorzaken zowel bij stekers als bij bijters het ongerief voor het slachtoffer. Ik vergeet voor het gemak het irritante gezoem van een nachtelijke mug maar even de enige echte oplossing is dan negeren of doodslaan. Een proef met een anti-muggenzalf op de hand onder, op de bovenste hand is niets gedaan. Elke lichaamsvreemde stof die in de huid wordt gebracht wordt door het lichaam getrakteerd op een 'ontstekingsreactie', waarbij er zwelling optreedt en de insteekplek warm, rood en pijnlijk of jeukend wordt. Het lichaam ruimt zo de aanwezige gifstoffen op en de bult verdwijnt zodra dit proces klaar is. Alleen als deze simpele insectenbeet geïnfecteerd raakt door bacteriën, moeten er maatregelen getroffen worden door een arts (antibiotica). Wanneer de angel (van een bij) in de huid is achtergebleven, moet deze voorzichtig met een scherp voorwerp verwijderd worden. Koelen of neutrale zalf helpt tegen de jeuk. Een allergische reactie kan optreden als het lichaam al eerder met hetzelfde gifstofje in aanraking is geweest en bij hernieuwd contact een overdreven reactie vertoont. Overal op de huid kunnen jeuk en zogenaamde allergische bulten ('urticaria' of galbulten) optreden en in meer ernstige gevallen kan het slachtoffer snel opkomende zwelling rond de oogleden of zelfs in de keel krijgen. Dan is het raadzaam om snel medische hulp te zoeken. In een enkeling (zeer zeldzaam) loopt de ontstekingsreactie echter nog verder uit de hand en gaan we spreken van een anafylactische reactie. Doordat alle bloedvaten in het lichaam wijd open gaan staan, daalt de bloeddruk dan tot een onaanvaardbaar laag niveau. Als niet pijlsnel een adrenaline-injectie wordt toegediend, kan het slachtoffer het bewustzijn verliezen en soms zelfs overlijden. Overigens is een anafylactische shock een zeer snel optredend verschijnsel, dus als er een uur na een insectenbeet geen ernstige algemene problemen zijn opgetreden, dan komen ze ook niet meer. Nog even kort over een ander bijtend insect, namelijk de teek. Wanneer een teek zich vastgebeten heeft in de huid, moet hij zo snel mogelijk in zijn geheel verwijderd worden. Het is daarbij gemakkelijker werken wanneer de teek eerst met alcohol verdoofd wordt. Daarna moet u met een pincet de teek al wrikkend uit de huid lichten. Teken kunnen een aantal onprettige ziekten overbrengen, dus een tekenbeet altijd melden aan de huisarts als u binnen enkele weken of maanden daarna gewrichtsklachten, huiduitslag of andere onbegrepen symptomen gaat vertonen. Publicatiedatum = 29-06-1996