Tekenbeten
door Nico Terpstra, arts
AMSTERDAM
Een teek is een klein spin-achtig dier met acht poten dat uitsluitend van
bloed leeft. Er zijn in Nederland zo'n tien soorten bekend en die hebben
zich vaak gespecialiseerd op het bloed van bepaalde diersoorten, zoals bijvoorbeeld
vleermuizen. Tijdens vakanties en wandelingen in de vrije natuur worden
mensen vaak geconfronteerd met de teek die soms een ernstige ziekte kan
overbrengen.
De bekendste en meest voorkomende teek is de 'gewone teek' of 'schapenteek'.
De gewone teek is niet gespecialiseerd maar houdt van bloed van bijna alle
diersoorten. Zijn favoriet is de muis, maar honden of andere huisdieren
en mensen zijn ook goed.
Zijn grootste activiteit ontplooit een teek in voor- en naseizoen. De volwassen teek klimt dan in een grasspriet of
in een lage struik en wacht op een passerend zoogdier dat ook een mens kan
zijn. Wanneer hij zich aan dier heeft vastgeklemd, zuigt hij zich via een
snuit-vormig orgaan vol bloed. Helaas kan het verkeer ook in omgekeerde
richting plaats vinden en zo kan de maaginhoud van de teek in de gastheer
terecht komen. Als de teek een ziekte-verwekker bij zich draagt (maar lang
niet elke teek is besmet) dan kan de gastheer daardoor ziek worden.
In 1975 werd in het bosrijke Amerikaanse Connecticut gelegen stadje Lyme
bij een groep kinderen een abnormale vorm van gewrichtsontstekingen geconstateerd.
Nader onderzoek leverde op dat de oorzaak lag in de door een tekenbeet overgebrachte
bacterie, de Borrelia Burgdorfii. Sindsdien heet de door die bacterie veroorzaakte
aandoening dan ook de 'Ziekte van Lyme'.
De symptomen bestaan achtereenvolgens uit een ringvormige rode plek op
de huid en dan mogelijk gewrichtsklachten en aandoeningen van hart en zenuwstelsel.
De teek kan ook andere ziekteverwekkers overbrengen, die encephalitis (een
ernstige vorm van hersenvliesontsteking) kan veroorzaken. Dit is Nederland
echter zeer zeldzaam.
Het beste advies is altijd tekenbeten trachten te voorkomen, niet door
uit de natuur weg te blijven maar wel door het dragen van beschermende kleding
(lange broek/laarzen). Het verdient altijd aanbeveling om verdacht te zijn
op tekenbeten en een arts op de hoogte te stellen indien u gebeten bent.
Het verwijderen van een teek is een verhaal apart. Het is sinds kort ten
zeerste af te raden om de teek met alcohol of anderzins te verdoven. Een
verdoofde en verslapte teek kan namelijk vlak voor het verwijderen zijn
maaginhoud uitspugen en op die wijze juist een infectie overbrengen!
De teek moet met een speciale 'teken-verwijderpincet' net achter zijn kop
gepakt worden en vervolgens voorzichtig wrikkend uit de huid getrokken worden.
Deze speciale pincet kan besteld worden bij de Stichting Saag, Postbus 160,
1540AB Koog a/d Zaan, telefoon: 075-6158473, fax: 075-6703476. Ook voor
andere informatie over teken en tekenbeten kunt u bij deze stichting terecht.
Publicatiedatum = 14-09-1996
