Emoties lopen hoog op bij Bijlmerenquête

Trillend van emotie slaat oud-minister van Verkeer en Waterstaat Hanja Maij-Weggen een hand voor haar ogen. Haar tranen kan ze amper bedwingen wanneer zij door de parlementaire enquêtecommissie Bijlmerramp wordt ondervraagd. "Het is een verschrikkelijke tijd geweest", stamelt de huidige Europarlementariër.

De anders zo koele Hanja Maij-Weggen wordt zeer emotioneel tijdens haar verhoor voor de commissie-Meijer. FOTO: HANS PETERS

De verhoren van de enquêtecommissie onder leiding van CDA-Kamerlid Theo Meijer zijn in de vijfde week als Hanja Maij-Weggen, doorgaans omschreven als een wandelende diepvrieskist, door emoties wordt overmand. De enquête heeft dan al voor heel veel sensatie gezorgd. Menig Nederlander zit aan de beeldbuis gekluisterd.

Zeseneenhalf jaar na de ramp met de El Al-Boeing die 43 bewoners van de Bijlmermeer het leven kostte, ontleedt de enquêtecommissie in bijna 70 verhoren het falen van politici, ambtenaren en hulpverleners. Gezondheidsklachten van omwonenden zijn door minister Els Borst (Volksgezondheid) en de hoofdinspectie Volksgezondheid volkomen genegeerd.

Minister Annemarie Jorritsma faalt in het boven water halen van de ladingspapieren. Ook heeft zij verzuimd het parlement in te lichten over de lading en het verarmd uranium. Premier Kok heeft nooit de moeite genomen de Bijlmerramp op de agenda van de ministerraad te zetten. Van enige coördinatie tussen de verschillende hulpverleners is geen sprake. De bevolking, zo blijkt uit enquêtes, geeft het kabinet een dikke onvoldoende voor zoveel nalatigheid.

De getuigenverklaringen worden gedomineerd door complottheorieën. Het wemelt van de mensen in de witte pakken, nadat het El Al-vrachtvliegtuig zich in twee flats boorde. De staat van onderhoud van het vliegtuig zou slecht zijn geweest. Monteurs werden gedwongen toch hun handtekening te zetten opdat de kist kon vertrekken. El Al zou over een speciale status op Schiphol beschikken, terwijl de lading levensgevaarlijk zou zijn geweest.

Hangende het eindrapport worden enkele ambtenaren geschorst. Openlijk speculeert men over het vertrek van de verantwoordelijke ministers Borst en Jorritsma.

In april volgt het eindrapport. Borst en Jorritsma krijgen er flink van langs. Maar ook Wim Kok en Lubbers hebben de noodkreten uit de samenleving nooit opgepikt.

In juni volgt het slotdebat in de Tweede Kamer. De harde verwijten van de oppositie worden weliswaar door een meerderheid van de Kamer gedeeld, maar op het laatste moment durft de PvdA-fractie onder druk van premier Kok geen motie in te dienen die het vertrek van beide ministers moet inluiden.

De enquête eindigt voor menigeen als een koude douche. Voor de oppositie die er niet in slaagt het kabinet naar huis te sturen. Voor de bewoners die menen dat hun gezondheidsklachten niet serieus zijn genomen. Maar zeker ook voor de commissie die zoveel nieuwe feiten op tafel brengt en uiteindelijk door onderlinge verdeeldheid uit elkaar wordt gereten. Zo neemt commissielid Theo van den Doel (VVD) op het laatste moment op onderdelen afstand van de opvattingen van zijn eigen commissie, wat door voorzitter Theo Meijer 'een dolk in de rug van de commissieleden' wordt genoemd'