4 januari 1997
Wereldberoemd gehucht...
Van onze speciale verslaggevers - BARTLEHIEM, zaterdag
Het is geen Friese stad, niet eens een dorp, maar slechts een handjevol vrijstaande huizen en natuurlijk de legendarische houten brug: Bartlehiem, vlekje op het platteland tussen Aldtsjerk en Birdaard en vandaag wereldberoemd vanwege de Elfstedentocht.
Trotse 'Elfsteden' zoals Sneek, IJlst en Sloten zien de rijders alleen in het donker voorbijflitsen, maar in Bartlehiem is het volop dag als de duizenden rijders via de Finkumervaart komen aanrijden en onder het bruggetje door linksaf slaan voor de barre tocht met de striemende wind tegen naar Dokkum. En vervolgens met de wind in de rug opnieuw Bartlehiem passeren op weg naar de finish in Leeuwarden.
De circa tachtig bewoners van Bartlehiem vrezen vandaag een ware invasie van toeschouwers. Hoe die er moeten komen weet geen mens, want het gehucht wordt voor alle autoverkeer afgesloten.
Niet iedereen zal even blij zijn met de intocht der Hollanders in Bartlehiem. De Elfstedentochten van 1985 en 1986 liggen nog vers in het geheugen. Tuinen werden vernield en sommige bewoners konden slechts met de grootste moeite opdringende toeschouwers van hun erf weren.
Hans Krakou woont twaalf jaar in Bartlehiem. Hij heeft een reclamestudio en zal vandaag open huis houden. "Natuurlijk is iedereen welkom. Ze kunnen ook allemaal snert krijgen, maar mijn vrouw Annie en ik hopen ook dat de menigte zich een beetje gedraagt en onze gastvrijheid niet wordt misbruikt."
Voor de reclametekenaar komt de tocht eigenlijk een jaar te laat. "Ik was er vorig jaar absoluut van overtuigd dat de wedstrijd toen zou doorgaan. Daarom liet ik 15.000 door mij getekende prenten drukken van karakteristieke gebouwen in de elf Friese steden en natuurlijk van Bartlehiem."
Hij toont het mapje met tekeningen. Op de voorkant staat de tekst: Elfstedentocht 1996. Helaas, de tocht ging niet door en Krakou zat met duizenden onverkoopbare mapjes. "We zijn nu druk bezig om 1996 te veranderen in 1997 en hopen vandaag alsnog 35.000 setjes te verkopen", zegt hij.
In huize Krakou gaat onophoudelijk de telefoon. Verkopers van de tekeningen melden zich aan de lijn en uiteraard smeken familieleden en vrienden om een slaapplaats om zodoende 'de nacht van Bartlehiem' te kunnen meemaken.
Met Krakou lopen we naar de beroemde houten brug in het 'dorpscentrum'. De NOS installeert de zoveelste camera, de PTT hangt reclamevlaggen over het water en vrachtwagens rijden af en aan om mobiele toiletten te plaatsen. Veel schaatsenrijders laten zich bij de brug fotograferen om toch vooral thuis te kunnen zeggen: Ik was in Bartlehiem. De Elfstedentocht heeft er sowieso een attractie bijgekregen: kijken naar de voorbereidingen.
De doorgaans zo rustige Hans Krakou is een beetje zenuwachtig voor de dag van morgen. Komen er een paar duizend toeschouwers of vele duizenden? Hoe ziet ons dorpje er vanavond om 12 uur uit? "Bij de laatst gehouden tocht in 1986 kwamen hier zelfs honderden Brabanders en Limburgers die waren uitgedost in carnavalspakken. Daar was ook verkeerd publiek bij. Er waren er bij die stomdronken bierflesjes naar de schaatsers gooiden en de rijders expres de verkeerde kant opstuurden. Kijk, dat deugt van geen kant, want juist in Bartlehiem hebben de rijders extra ondersteuning nodig. Inderdaad, hier begint de Hel van het Noorden."
